ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪੇਟ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਹਿੱਸੇ 'ਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਦਰਦ? ਨਾ ਕਰੋ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼, ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀਆਂ
ਬਾਬੂਸ਼ਾਹੀ ਬਿਊਰੋ
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 27 ਸਤੰਬਰ, 2025: ਪੇਟ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਹਿੱਸੇ, ਯਾਨੀ ਧੁੰਨੀ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਦਰਦ (Lower Abdominal Pain) ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਆਮ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਲੋਕ ਗੈਸ, ਬਦਹਜ਼ਮੀ ਜਾਂ ਮਾਹਵਾਰੀ ਦੇ ਦਰਦ ਨੂੰ ਮੰਨ ਕੇ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਦਰਦ ਆਮ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਆਪ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਇਹ ਦਰਦ ਲਗਾਤਾਰ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਅਚਾਨਕ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋਰ ਲੱਛਣ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਹ ਕਿਸੇ ਗੰਭੀਰ ਅੰਦਰੂਨੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਪੇਟ ਦਾ ਹੇਠਲਾ ਹਿੱਸਾ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅੰਗਾਂ ਦਾ ਘਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ (Digestive System), ਪਿਸ਼ਾਬ ਪ੍ਰਣਾਲੀ (Urinary System) ਅਤੇ ਪ੍ਰਜਨਨ ਅੰਗ (Reproductive Organs) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅੰਗ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਗੜਬੜੀ ਪੇਟ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਇਸ ਦਰਦ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦੇ ਸਹੀ ਕਾਰਨ ਨੂੰ ਜਾਣਨਾ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾਉਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਇਸ ਦਰਦ ਨੂੰ ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਲੈਣਾ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀਆਂ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਕਿਹੜੇ ਲੱਛਣ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਆਮ ਪੇਟ ਦਰਦ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਹੜੇ ਕਿਸੇ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਲੇਖ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕਰਾਂਗੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਕ ਮੁੱਖ ਲੱਛਣ ਪੇਟ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿਚ ਦਰਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਸੰਕੇਤ
ਪੇਟ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਦਰਦ ਹੋਣਾ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਲੱਛਣ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ:
1. ਅਪੈਂਡਿਸਾਈਟਿਸ (Appendicitis): ਇਹ ਇੱਕ ਮੈਡੀਕਲ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਆਂਦਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਥੈਲੀ 'ਅਪੈਂਡਿਕਸ' ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਦਰਦ ਅਕਸਰ ਧੁੰਨੀ ਦੇ ਕੋਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਪੇਟ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਸੱਜੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਰਦ ਤੁਰਨ, ਖੰਘਣ ਜਾਂ ਛਿੱਕਣ 'ਤੇ ਹੋਰ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਬੁਖਾਰ, ਉਲਟੀ ਅਤੇ ਭੁੱਖ ਨਾ ਲੱਗਣ ਵਰਗੇ ਲੱਛਣ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
2. ਗੁਰਦੇ ਦੀ ਪੱਥਰੀ (Kidney Stones): ਜਦੋਂ ਗੁਰਦੇ ਵਿੱਚ ਖਣਿਜਾਂ ਦੇ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਕ੍ਰਿਸਟਲ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਪੱਥਰੀ ਦਾ ਰੂਪ ਲੈ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਪੱਥਰੀ ਪਿਸ਼ਾਬ ਨਾਲੀ (Ureter) ਵਿੱਚ ਫਸ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਪੇਟ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਹਿੱਸੇ ਅਤੇ ਕਮਰ ਵਿੱਚ ਅਸਹਿ ਦਰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਰਦ ਲਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ-ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਪਿਸ਼ਾਬ ਵਿੱਚ ਖੂਨ, ਜਲਣ ਜਾਂ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਪਿਸ਼ਾਬ ਆਉਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
3. ਪੈਲਵਿਕ ਇਨਫਲਾਮੇਟਰੀ ਡਿਜ਼ੀਜ਼ (Pelvic Inflammatory Disease - PID): ਇਹ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਜਨਨ ਅੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਲਾਗ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਇਸਦਾ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਬਾਂਝਪਨ (Infertility) ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਪੇਟ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਬੁਖਾਰ, ਅਸਾਧਾਰਨ ਯੋਨੀ ਸਰਾਵ ਅਤੇ ਸੰਭੋਗ ਦੌਰਾਨ ਦਰਦ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
4. ਹਰਨੀਆ (Hernia): ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਅੰਗ ਜਾਂ ਟਿਸ਼ੂ (Tissue) ਆਪਣੀ ਥਾਂ ਦੀਆਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਹਰਨੀਆ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਪੇਟ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਇੰਗਵਾਈਨਲ ਹਰਨੀਆ (Inguinal Hernia) ਮਰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਆਮ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੇਟ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਹਿੱਸੇ ਜਾਂ ਕਮਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਉਭਾਰ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਝੁਕਣ ਜਾਂ ਭਾਰੀ ਸਾਮਾਨ ਚੁੱਕਣ 'ਤੇ ਦਰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
5. ਡਾਇਵਰਟੀਕੁਲਾਈਟਿਸ (Diverticulitis): ਇਹ ਵੱਡੀ ਆਂਦਰ (Colon) ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਬਣਨ ਵਾਲੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਥੈਲੀਆਂ (ਡਾਇਵਰਟੀਕੁਲਾ) ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਜਾਂ ਲਾਗ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਦਰਦ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੇਟ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਖੱਬੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਬੁਖਾਰ, ਕਬਜ਼ ਜਾਂ ਦਸਤ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਕਦੋਂ ਹੋਵੋ ਸਾਵਧਾਨ?
ਪੇਟ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਦਰਦ ਨੂੰ ਆਮ ਨਹੀਂ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ:
1. ਅਚਾਨਕ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ ਦਰਦ ਹੋਣਾ।
2. ਦਰਦ ਦੇ ਨਾਲ ਤੇਜ਼ ਬੁਖਾਰ ਜਾਂ ਠੰਢ ਲੱਗਣਾ।
3. ਲਗਾਤਾਰ ਉਲਟੀਆਂ ਆਉਣਾ।
4. ਪੇਟ ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਜਾਂ ਛੂਹਣ 'ਤੇ ਸਖ਼ਤ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣਾ।
5. ਪਿਸ਼ਾਬ ਜਾਂ ਮਲ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਆਉਣਾ।
ਸਿੱਟਾ
ਪੇਟ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਦਰਦ ਕਈ ਵਾਰ ਆਮ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਵੀ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੰਕੇਤ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਦਰਦ ਲਗਾਤਾਰ ਬਣਿਆ ਰਹੇ ਜਾਂ ਉੱਪਰ ਦੱਸੇ ਗਏ ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਸੰਕੇਤ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਗਲਤੀ ਨਾ ਕਰੋ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ ਤਾਂ ਜੋ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸਹੀ ਕਾਰਨ ਪਤਾ ਲੱਗ ਸਕੇ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਸਹੀ ਇਲਾਜ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਸਕੇ। ਤੁਹਾਡੀ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।