ਅਧਿਆਪਕ ਦੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਹੈ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ- ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
ਅਧਿਆਪਕ ਉਹਨਾਂ ਕੰਡਿਆਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ,ਜਿਨਾਂ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈ ਕੇ ਫੁੱਲ ਆਪਣੀ ਮਹਿਕ ਤੇ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਸਮੇਂ ਅਧਿਆਪਕ ਦੀ ਗੱਲ ਚੁਭਦੀ ਦਾ ਕੰਡਿਆਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ ਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਇਹਨਾਂ ਕੰਡਿਆਂ ਦੇ ਸਿਰ ਹੀ ਆਪਣੀ ਕਾਮਯਾਬੀ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਬੁਣਦੇ ਹਾਂ ।
ਜਿਵੇਂ ਕੰਡਿਆਂ ਬਿਨਾਂ ਫੁੱਲ ਦੀ ਵੀ ਕੋਈ ਹੋਂਦ ਨਹੀਂ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਧਿਆਪਕ ਬਿਨਾਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੀ ਵੀ ਕੋਈ ਹੋਂਦ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਧਿਆਪਕ ਇੱਕ ਉਹ ਸ਼ਖਸ਼ੀਅਤ ਹੈ ਜੋ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਹੀ ਰਾਹ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਉਸਦੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਨੀਹ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਧਿਆਪਕ ਆਪਣੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੂੰ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਪਣੇ ਸਮੁੱਚੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਅਗਾਂਹ ਵਧੂ ਸੋਚ ਲੈ ਕੇ ਵਿਚਰਦਾ ਹੈ। ਅਧਿਆਪਕ ਇੱਕ ਮੋਮਬੱਤੀ ਦੀ ਤਰਾਂ ਹੈ , ਜੋ ਆਪ ਜਲ ਕੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਾਗਿਰਦਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਉੱਜਵਲ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਵੀ ਸਿੱਖਣ ਸਿਖਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦਾ ਅਹਿਮ ਹਿੱਸਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਇਹ ਰਿਸ਼ਤਾ ਸੁਖਾਲਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਿੱਖਣ-ਸਿਖਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵੀ ਅਤਿਅੰਤ ਸੁਖਾਲੀ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਆਪਸੀ ਸਮਝ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਾਧਾ ਹੋਵੇਗਾ । ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਲਈ ਹਰ ਬੱਚੇ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਅਤੇ ਪਰਖਣਾ ਜਰੂਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਉਸ ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਜਾ ਕੇ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦੇ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬੀ ਗਿਆਨ ਦੇ ਰਹੇ ਹਾਂ ।ਪਰ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਹਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੇ ਮਾਨਸਿਕ ਪੱਧਰ ਅਨੁਸਾਰ ਅਤੇ ਸਿੱਖਣ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ ਨਵੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਿੱਖਿਆ ਉੱਤਮ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ । ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੇ ਸਬੰਧ ਬਹੁਤ ਗੂੜੇ ਸਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਧਿਆਪਕ ਆਪਣਾ ਪੂਰਾ ਸਮਾਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਤੀ ਸਮਰਪਿਤ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ ,ਪ੍ਰੰਤੂ ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵਧਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਕੁਝ ਗੈਰ ਸਿੱਖਿਅਕ ਕੰਮਾਂ ਦਾ ਬੋਝ ਵੀ ਅਧਿਆਪਕ ਤੇ ਪਿਆ ਹੈ । ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਸਿੱਖਣ ਸਿਖਾਉਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਈ ਹੈ । ਪਰ ਇੱਕ ਅਨੁਸ਼ਾਸਿਤ ਅਤੇ ਸਮਰਪਿਤ ਅਧਿਆਪਕ ਇਹਨਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਗੁੰਜਲਾਂ ਤੋਂ ਉਭਰਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸਮਰਪਿਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਿੱਖਿਆ ਤੰਤਰ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਫਲ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ । ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਬਦਲਦੇ ਹਾਲਾਤਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਭੂਮਿਕਾ (ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਅਨੁਸ਼ਾਸਿਤ ਨਾਗਰਿਕ ਬਣਾਉਣਾ) ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਹੈ। ਇਹ ਉਦੋਂ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੈ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਬੋਝ ਨਾ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ, ਆਪਣੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਨਿਰਪੱਖ ਹੋ ਕੇ ਨਿਵਾਈਏ।
ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
ਹੈੱਡ ਟੀਚਰ
ਸਰਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ
ਚਨਾਰਥਲ ਕਲਾਂ
-
ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਹੈੱਡ ਟੀਚਰ
jakhwali89@gmail.com
Disclaimer : The opinions expressed within this article are the personal opinions of the writer/author. The facts and opinions appearing in the article do not reflect the views of Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media. Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media does not assume any responsibility or liability for the same.