Kargil Vijay Diwas : 26 ਸਾਲ ਪੂਰੇ, ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਵਿਜੇ ਤੋਂ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ ਤੱਕ - ਭਾਰਤ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਦਾ ਰਸਤਾ ਕਿਵੇਂ ਬਦਲਿਆ, ਜਾਣੋ ਰਾਜ਼!
ਬਾਬੂਸ਼ਾਹੀ ਬਿਊਰੋ
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 26 ਜੁਲਾਈ 2025 : 1999 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਲੜਿਆ ਗਿਆ ਕਾਰਗਿਲ ਯੁੱਧ ਭਾਰਤ ਲਈ ਇੱਕ ਔਖਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਸੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਫੌਜ ਅਤੇ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਗੁਪਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਵਿੱਚ ਘੁਸਪੈਠ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕਈ ਉੱਚੀਆਂ ਚੋਟੀਆਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਇਹ ਲੜਾਈ ਸਿਰਫ਼ ਗੋਲੀਆਂ ਅਤੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਬਾਰੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ, ਰਣਨੀਤੀ ਅਤੇ ਅਜਿੱਤ ਹਿੰਮਤ ਬਾਰੇ ਵੀ ਸੀ। ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਬਰਫ਼ ਨਾਲ ਢੱਕੀਆਂ ਉੱਚੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ 'ਤੇ ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਧੱਕ ਦਿੱਤਾ। ਦੋ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੱਕ ਚੱਲੀ ਇਹ ਭਿਆਨਕ ਲੜਾਈ 26 ਜੁਲਾਈ 1999 ਨੂੰ ਖਤਮ ਹੋਈ, ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਨੇ 'ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਵਿਜੇ' ਤਹਿਤ ਫੈਸਲਾਕੁੰਨ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਇਸੇ ਦਿਨ ਨੂੰ ਹਰ ਸਾਲ ਕਾਰਗਿਲ ਵਿਜੇ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕਾਰਗਿਲ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਕੀ ਹੋਇਆ ਸੀ?
ਕਾਰਗਿਲ ਯੁੱਧ ਮਈ 1999 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਕਾਰਗਿਲ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ LOC (ਕੰਟਰੋਲ ਰੇਖਾ) ਪਾਰ ਕਰਕੇ ਭਾਰਤੀ ਚੌਕੀਆਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਨੇ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਦੀ ਆੜ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਘੁਸਪੈਠ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਟੋਲੋਲਿੰਗ, ਟਾਈਗਰ ਹਿੱਲ, ਬੱਤਰਾ ਟੌਪ ਵਰਗੀਆਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਚੋਟੀਆਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ।
ਇਹ ਚੌਕੀਆਂ ਇੰਨੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਸਨ (ਕੁਝ ਤਾਂ 16,000 ਫੁੱਟ ਤੋਂ ਵੀ ਉੱਪਰ) ਕਿ ਤਾਪਮਾਨ ਮਨਫ਼ੀ 15-20 ਡਿਗਰੀ ਤੱਕ ਡਿੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੰਨੀ ਠੰਢ ਵਿੱਚ ਲੜਨਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਨਾ ਤਾਂ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋਣਾ ਆਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਦਿਨ-ਰਾਤ ਮਾਰਚ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਹਰ ਮੋਰਚੇ 'ਤੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਧੱਕ ਦਿੱਤਾ।
ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਵਿਜੇ: ਬਹਾਦਰੀ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ
ਇਸ ਯੁੱਧ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਵਿਜੇ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਫੌਜੀ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਇਸਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮੁਸ਼ਕਲ ਯੁੱਧ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ:
1. ਦੁਸ਼ਮਣ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਸੀ, ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਤੋਂ ਹਮਲਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।
2. ਬਰਫ਼, ਚੱਟਾਨਾਂ, ਅਤੇ ਠੰਢ - ਸਭ ਕੁਝ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸੀ।
3. ਫਿਰ ਵੀ, ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਹਰੇਕ ਚੋਟੀ 'ਤੇ ਤਿਰੰਗਾ ਲਹਿਰਾਇਆ।
ਇਸ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ 527 ਤੋਂ ਵੱਧ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਿਕ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ ਸਨ। ਪਰ ਭਾਰਤ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਦਿਖਾਇਆ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਹਰ ਇੰਚ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰੇਗਾ, ਭਾਵੇਂ ਕੋਈ ਵੀ ਕੀਮਤ ਕਿਉਂ ਨਾ ਦੇਣੀ ਪਵੇ।
ਟਾਈਗਰ ਹਿੱਲ, ਟੋਲੋਲਿੰਗ ਅਤੇ ਬੱਤਰਾ ਟੌਪ: ਇਹ ਨਾਮ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਕਿਵੇਂ ਬਣੇ?
1. ਤੋਲੋਲਿੰਗ: ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵੱਡੀ ਚੋਟੀ ਸੀ ਜਿਸਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਤੋਂ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸਦੀ ਸਫਲਤਾ ਨੇ ਫੌਜ ਨੂੰ ਇਹ ਮਨੋਬਲ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤੋਲੋਲਿੰਗ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਬਾਕੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਕਬਜ਼ਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
2. ਟਾਈਗਰ ਹਿੱਲ: ਇਹ ਕਾਰਗਿਲ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤਕ ਚੋਟੀ ਸੀ। ਇੱਥੋਂ ਪੂਰੇ ਸੈਕਟਰ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਸੀ। ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਰਾਤ ਦੇ ਹਨੇਰੇ ਵਿੱਚ ਇਸ 'ਤੇ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਜਿੱਤ ਲਿਆ।
3. ਬੱਤਰਾ ਟਾਪ: ਕੈਪਟਨ ਵਿਕਰਮ ਬੱਤਰਾ ਨੇ ਇਸ ਪੋਸਟ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕੀਤਾ। ਦੁਸ਼ਮਣ ਨਾਲ ਲੜਦੇ ਹੋਏ, ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ - "ਯੇ ਦਿਲ ਮਾਂਗੇ ਮੋਰ", ਜੋ ਅੱਜ ਵੀ ਹਿੰਮਤ ਅਤੇ ਆਤਮਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਉਦਾਹਰਣ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੈਪਟਨ ਬੱਤਰਾ ਨੂੰ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਪਰਮਵੀਰ ਚੱਕਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
2025 ਵਿੱਚ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ: ਭਾਰਤ ਦਾ ਨਵਾਂ ਅਤੇ ਫੈਸਲਾਕੁੰਨ ਰੁਖ਼
ਇਸ ਸਾਲ ਯਾਨੀ 2025 ਵਿੱਚ, ਕਾਰਗਿਲ ਵਿਜੇ ਦਿਵਸ ਤੋਂ ਠੀਕ ਪਹਿਲਾਂ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੱਡਾ ਫੌਜੀ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ - ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਉਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲਾ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤੀ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਾਲੇ ਕਸ਼ਮੀਰ (ਪੀਓਕੇ) ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅੱਤਵਾਦੀ ਟਿਕਾਣਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ:
1. ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਡਰੋਨ, ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਅਤੇ ਸਟੀਕ ਸਟ੍ਰਾਈਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਟਿਕਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
2. ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵੱਲੋਂ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਦੀ ਹਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨੂੰ ਨਾਕਾਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
3. ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਵੀ ਜੰਗਬੰਦੀ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕਰਨੀ ਪਈ।
ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਨੇ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਸਿਰਫ਼ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਪਹਿਲ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਉਦੋਂ ਅਤੇ ਹੁਣ: ਭਾਰਤ ਦਾ ਫੌਜੀ ਸਿਸਟਮ ਕਿਵੇਂ ਬਦਲਿਆ
ਜਦੋਂ 1999 ਵਿੱਚ ਕਾਰਗਿਲ ਯੁੱਧ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਤਾਂ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਕੋਲ ਸੀਮਤ ਸਾਧਨ ਸਨ। ਫੌਜ ਨੂੰ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਉੱਚੇ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕਿਆਂ 'ਤੇ ਚੜ੍ਹਨਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ। ਹਥਿਆਰ ਪੁਰਾਣੇ ਸਨ, ਸੰਚਾਰ ਚੈਨਲ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸਨ, ਅਤੇ ਫੌਜ, ਜਲ ਸੈਨਾ ਅਤੇ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਵਿਚਕਾਰ ਤੁਰੰਤ ਤਾਲਮੇਲ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਖੁਫੀਆ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵੀ ਸੀਮਤ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀਆਂ ਹਰਕਤਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਫੌਜ ਕੋਲ ਕੋਈ ਖਾਸ ਐਂਟੀ-ਡਰੋਨ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਅਤੇ ਤੋਪਖਾਨੇ ਅਤੇ ਹਵਾਈ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਤਾਲਮੇਲ ਵੀ ਹੌਲੀ ਸੀ।
ਪਰ 2025 ਤੱਕ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਫੌਜੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲ ਗਈ ਹੈ। ਹੁਣ ਫੌਜ ਕੋਲ ਆਧੁਨਿਕ ਹਥਿਆਰ, GPS ਅਤੇ ਸੈਟੇਲਾਈਟ-ਗਾਈਡਡ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ, ਆਰਟੀਫੀਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ-ਅਧਾਰਤ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ, ਅਤੇ ਅਤਿ-ਆਧੁਨਿਕ ਸੰਚਾਰ ਉਪਕਰਣ ਹਨ। ਤਿੰਨੋਂ ਫੌਜਾਂ ਹੁਣ ਇੱਕ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਮਾਂਡ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਤਹਿਤ ਇਕੱਠੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹਨ। ਡਰੋਨ, ਐਂਟੀ-ਡਰੋਨ ਤਕਨਾਲੋਜੀ, ਸਾਈਬਰ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ, ਅਤੇ ਸਪੇਸ-ਅਧਾਰਤ ਨਿਗਰਾਨੀ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਤਕਨੀਕੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ ਇਸਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਤਾਜ਼ਾ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਭਾਰਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਕੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ।
ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਸਿਰਫ਼ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਅਸਮਾਨ, ਪੁਲਾੜ ਅਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਮੋਰਚੇ 'ਤੇ ਵੀ ਜੰਗ ਲਈ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਿਆਰ ਹੈ।
ਨਾਇਕਾਂ ਨੂੰ ਲੱਖ-ਲੱਖ ਸਲਾਮ।
ਅੱਜ, ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਕਾਰਗਿਲ ਵਿਜੇ ਦਿਵਸ ਮਨਾ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਸਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ 527 ਬਹਾਦਰ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਤਾਂ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਅਤੇ ਮੈਂ ਅੱਜ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹਿ ਸਕੀਏ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਫੌਜੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਤਮਾ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਸੀ - ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਸਰਹੱਦ, ਆਪਣੀ ਜ਼ਮੀਨ, ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੇਵਾਂਗੇ।
26 ਜੁਲਾਈ ਕੋਈ ਤਾਰੀਖ ਨਹੀਂ, ਇਹ ਇੱਕ ਚੇਤਾਵਨੀ ਹੈ - ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਗਲਤੀ ਨਾ ਕਰੋ
ਕਾਰਗਿਲ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ ਤੱਕ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਸਾਬਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸ਼ਾਂਤੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਸਾਡੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ ਜੋ ਕੂਟਨੀਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋੜ ਪੈਣ 'ਤੇ ਜਵਾਬ ਵੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ - ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਸੋਚਣ ਦਾ ਵੀ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ।