ਪੈਕ ਕੀਤੇ ਭੋਜਨ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ

-ਡਾ. ਸਤਿਆਵਾਨ ਸੌਰਭ

ਹਾਲੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਲਿੰਡਟ ਡਾਰਕ ਚਾਕਲੇਟ ਵਿੱਚ ਸਵੀਕਾਰਯੋਗ ਪੱਧਰਾਂ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਲੀਡ ਅਤੇ ਕੈਡਮੀਅਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕੰਪਨੀ ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਕੋਕੋ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਧਾਤਾਂ ਦੀ ਅਟੱਲਤਾ ਨੂੰ ਮੰਨਦੀ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਕਲਾਸ-ਐਕਸ਼ਨ ਮੁਕੱਦਮਾ ਦਾਇਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ; ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੰਪਨੀ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਰੁਕਾਵਟ ਦੇ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। 2015 ਵਿੱਚ, ਨੇਸਲੇ ਦੇ ਮੈਗੀ ਨੂਡਲਜ਼ 'ਤੇ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਟੈਸਟਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੀਸਾ ਅਤੇ ਮੋਨੋਸੋਡੀਅਮ ਗਲੂਟਾਮੇਟ ਸਮੱਗਰੀ ਪਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਇਸਨੇ ਧੋਖੇਬਾਜ਼ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਕੀਤਾ, ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਉੱਚ ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਉਤਪਾਦ ਦੀ ਟੈਗਲਾਈਨ "ਸਵਾਦ ਵੀ, ਸਿਹਤ ਵੀ" ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਵਿਕਲਪ ਵਜੋਂ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਦੋ ਪੋਸ਼ਣ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਅਧਿਐਨ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬਹੁ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨਾਂ ਅਕਸਰ ਅਮੀਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਘੱਟ ਆਮਦਨ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਸਿਹਤਮੰਦ ਭੋਜਨ ਵੇਚਦੀਆਂ ਹਨ। ਭੋਜਨ ਉਤਪਾਦਾਂ ਲਈ ਸਿਹਤ ਸਟਾਰ ਰੇਟਿੰਗਾਂ ਅਮੀਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਔਸਤਨ 2.3 ਬਨਾਮ ਗ਼ਰੀਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ 1.8 ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦੀ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਅਸਮਾਨਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਅਸਮਾਨਤਾ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬਰਾਬਰ ਭੋਜਨ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੇ ਮਿਆਰਾਂ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਗਲੋਬਲ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਨੈਤਿਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨੂੰ ਰੇਖਾਂਕਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਐਂਡ ਸਟੈਂਡਰਡਜ਼ ਅਥਾਰਟੀ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਪੈਕ ਕੀਤੇ ਭੋਜਨਾਂ 'ਤੇ ਸਮੱਗਰੀ, ਪੋਸ਼ਣ ਮੁੱਲ ਅਤੇ ਮਿਆਦ ਪੁੱਗਣ ਦੀਆਂ ਤਾਰੀਖਾਂ ਲਈ ਲੇਬਲਿੰਗ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਲੋੜਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਬੇਬੁਨਿਆਦ ਦਾਅਵੇ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ "ਈਕੋ-ਅਨੁਕੂਲ", "ਜੈਵਿਕ" ਜਾਂ "ਆਹਾਰ-ਅਨੁਕੂਲ" ਹੋਣ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਖਪਤਕਾਰ ਲੇਬਲਾਂ ਦੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਇਸਦੇ ਬਜਾਏ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਫਰੰਟ-ਪੈਕ ਸਿਹਤ ਦਾਅਵਿਆਂ 'ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇੰਡੀਅਨ ਕੌਂਸਲ ਆਫ਼ ਮੈਡੀਕਲ ਰਿਸਰਚ ਦੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਨਿਊਟ੍ਰੀਸ਼ਨ ਨੇ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਕਿ ਗੁੰਮਰਾਹਕੁੰਨ ਲੇਬਲ ਗੈਰ-ਸੰਚਾਰੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਮੋਟਾਪੇ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਸੋਡਾ, ਕੈਂਡੀ, ਪ੍ਰੀ-ਪੈਕ ਕੀਤੇ ਮੀਟ, ਖੰਡ ਨਾਲ ਭਰੇ ਅਨਾਜ ਅਤੇ ਆਲੂ ਦੇ ਚਿਪਸ ਵਰਗੇ ਅਲਟਰਾ-ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਭੋਜਨਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੇਵਨ ਕੈਂਸਰ, ਦਿਲ, ਗੈਸਟਰੋਇੰਟੇਸਟਾਈਨਲ ਅਤੇ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ, ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ, ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੌਤ ਸਮੇਤ 32 ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ , ਜਰਨਲ ਆਫ਼ ਕੈਂਸਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਅਧਿਐਨ ਅਨੁਸਾਰ. ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਉੱਚ-ਆਮਦਨ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਅਲਟਰਾ-ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਭੋਜਨ ਦੀ ਖਪਤ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਕੈਲੋਰੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਦਾ 58% ਤੱਕ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਮੱਧ ਅਤੇ ਘੱਟ ਆਮਦਨ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੀ ਖਪਤ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਹ ਭੋਜਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਾਧਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ, ਟਾਈਪ 2 ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਅਤੇ ਘਾਤਕ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਸੀ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਖਪਤਕਾਰ ਭੋਜਨ ਲੇਬਲ ਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੜ੍ਹਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, "ਸਿਹਤਮੰਦ" ਵਜੋਂ ਵੇਚੇ ਗਏ ਉਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਖੰਡ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸਮੱਗਰੀ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਪੋਸ਼ਣ ਸੰਬੰਧੀ ਤੱਥਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਦਾਅਵਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਲੁਕੇ ਹੋਏ ਸੁਨੇਹੇ ਅਕਸਰ ਸਖ਼ਤ ਜਾਂਚ ਨੂੰ ਬਾਈਪਾਸ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਫੂਡ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਉਦਯੋਗ ਨੇ ਭੋਜਨ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਅਤੇ ਸ਼ੈਲਫ ਲਾਈਫ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਪਰ ਅਕਸਰ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਦੀ ਘਾਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਐਡਿਟਿਵ, ਪ੍ਰਜ਼ਰਵੇਟਿਵ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਪਾਚਕ ਵਿਕਾਰ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਰਵਾਇਤੀ ਸਮਝ ਕਿ ਭੋਜਨ ਦਵਾਈ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ, ਆਧੁਨਿਕ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ. ਜਦੋਂ ਕਿ ਜੈਵਿਕ ਭੋਜਨ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਹ ਉੱਚ ਕੀਮਤ ਅਤੇ ਸੀਮਤ ਪਹੁੰਚ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਖਾਸ ਬਾਜ਼ਾਰ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਸੋਰਸਿੰਗ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ QR ਕੋਡ ਦੁਆਰਾ ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਸਰੋਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਥਾਨਕ, ਮੌਸਮੀ ਉਤਪਾਦਾਂ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਲਾਭ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਨ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਐਂਡ ਸਟੈਂਡਰਡਜ਼ ਅਥਾਰਟੀ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਦੁਆਰਾ ਪੈਕ ਕੀਤੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਇੱਕ ਉੱਚ-ਜੋਖਮ ਵਾਲੀ ਭੋਜਨ ਵਸਤੂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਰਗੀਕਰਨ ਇੱਕ ਸਵਾਗਤਯੋਗ ਕਦਮ ਹੈ। ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਨਿਯਮਤ ਆਡਿਟ ਅਤੇ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਦੀ ਚੌਕਸੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

ਨਾਰੀਅਲ ਦਾ ਤੇਲ, ਜੋ ਕਦੇ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਹੁਣ ਇਸਦੇ ਨਿਊਰੋਪ੍ਰੋਟੈਕਟਿਵ ਗੁਣਾਂ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬੀਜਾਂ ਦੇ ਤੇਲ, ਜੋ ਇੱਕ ਵਾਰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਹੁਣ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਖੁਰਾਕ, ਅੰਤਰ-ਪੀੜ੍ਹੀ ਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਅੰਤੜੀਆਂ ਦੇ ਮਾਈਕ੍ਰੋਬਾਇਓਮ ਅਧਿਐਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ, ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਮਹੱਤਵ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਰਿਫਾਈਨਡ ਅਨਾਜ ਅਤੇ ਪਾਲਿਸ਼ ਕੀਤੇ ਭੋਜਨਾਂ ਨੇ ਸ਼ੂਗਰ ਅਤੇ ਮੋਟਾਪੇ ਸਮੇਤ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ ਹੈ। ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਗ੍ਰੀਨਵਾਸ਼ਿੰਗ ਅਤੇ ਬੇਬੁਨਿਆਦ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੰਬੰਧੀ ਦਾਅਵੇ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਫੂਡ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਗੁੰਮਰਾਹਕੁੰਨ ਦਾਅਵਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਖਪਤਕਾਰ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਅਤੇ ਚੌਕਸੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਭੋਜਨ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਦੇ ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਪੋਸ਼ਣ ਸਾਖਰਤਾ ਨੂੰ ਲੇਬਲਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਪਰੇ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। Caveat emptor (ਖਰੀਦਦਾਰ ਸਾਵਧਾਨ) ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਚੋਣਾਂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਐਂਡ ਸਟੈਂਡਰਡ ਅਥਾਰਟੀ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਨੂੰ ਲਾਗੂਕਰਨ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲੇਬਲਿੰਗ ਮਿਆਰਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਨ ਭੋਜਨ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਨੈਤਿਕ ਅਭਿਆਸਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਾਵਧਾਨੀ ਅਤੇ ਚੌਕਸੀ ਦੁਆਰਾ ਸੂਚਿਤ ਵਿਕਲਪਾਂ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਰਵਾਇਤੀ ਸਿਆਣਪ ਦੇ ਨਾਲ ਆਧੁਨਿਕ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਭੋਜਨ ਦੀ ਖਪਤ ਪ੍ਰਤੀ ਸੁਚੇਤ ਪਹੁੰਚ ਅਪਣਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ, ਲੇਬਲਿੰਗ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨਾ, ਅਤੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਸਾਖਰਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਭੋਜਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਬਿਹਤਰ ਸਿਹਤ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਵੱਲ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਦਮ ਹਨ।