ਵੱਡੀ ਖ਼ਬਰ : Brazil 'ਚ ਪੁਲਿਸ ਦੇ Mega Operation 'ਚ 4 ਅਫ਼ਸਰਾਂ ਸਣੇ 60+ ਢੇਰ, ਜਾਣੋ ਕਿਉਂ ਵਰ੍ਹਿਆ ਕਹਿਰ?
ਬਾਬੂਸ਼ਾਹੀ ਬਿਊਰੋ
ਰਿਓ ਡੀ ਜਨੇਰੀਓ/ਬ੍ਰਾਸੀਲੀਆ, 29 ਅਕਤੂਬਰ, 2025 : ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ (Brazil) ਦੀ ਖੂਬਸੂਰਤ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਰਾਜਧਾਨੀ ਰਿਓ ਡੀ ਜਨੇਰੀਓ (Rio de Janeiro) ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਗੋਲੀਆਂ ਦੀ ਤੜਤੜਾਹਟ ਅਤੇ ਧੂੰਏਂ ਦੇ ਗੁਬਾਰ ਨਾਲ ਦਹਿਲ ਉੱਠੀ। ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਗਰੀਬ ਅਤੇ ਸੰਘਣੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਇਲਾਕਿਆਂ (Favelas) ਵਿੱਚ ਸੰਗਠਿਤ ਅਪਰਾਧ (organized crime) ਅਤੇ ਨਸ਼ਾ ਤਸਕਰੀ (drug trafficking) ਖਿਲਾਫ਼ ਚਲਾਏ ਗਏ ਇੱਕ ਬੇਮਿਸਾਲ ਪੁਲਿਸ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ (massive police operation) ਵਿੱਚ 4 ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਸਮੇਤ 60 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਹਨ।
ਇਸਨੂੰ ਰਾਜ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਖੂਨੀ ਅਭਿਆਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਨੇ ਜਿੱਥੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ 'ਯੁੱਧ ਵਰਗੇ' ਹਾਲਾਤ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤੇ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਭਾਰੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ ਮੌਤਾਂ ਨੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ (human rights) ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਗੰਭੀਰ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਵੀ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ।
ਕਿਉਂ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ ਇਹ Operation? (C40, COP30 ਦਾ ਕਨੈਕਸ਼ਨ)
ਰਿਓ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਕਲਾਊਡੀਓ ਕਾਸਟਰੋ (Governor Claudio Castro) ਨੇ ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਨੂੰ "ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਅੱਤਵਾਦ" (narco-terrorism) ਖਿਲਾਫ਼ ਜ਼ਰੂਰੀ ਦੱਸਿਆ।
1. ਮੁੱਖ ਨਿਸ਼ਾਨਾ: ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਬਦਨਾਮ ਅਪਰਾਧਿਕ ਗਿਰੋਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ 'ਕਮਾਂਡੋ ਵਰਮੇਲੋ' (Comando Vermelho or Red Command) ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਕੇ ਚਲਾਈ ਗਈ, ਜੋ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਿਓ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।
2. ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਆਯੋਜਨਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 'ਸਫ਼ਾਈ': ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਬੇਹੱਦ ਅਹਿਮ ਹੈ। ਰਿਓ ਅਗਲੇ ਹਫ਼ਤੇ C40 World Mayors Summit ਅਤੇ ਪ੍ਰਿੰਸ ਵਿਲੀਅਮ ਦੇ Earthshot Prize ਸਮਾਰੋਹ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ COP30 ਗਲੋਬਲ ਜਲਵਾਯੂ ਸੰਮੇਲਨ ਦੀ ਵੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। (ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਆਯੋਜਨਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਜਿਹੇ ਵੱਡੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਭਿਆਨ ਆਮ ਗੱਲ ਰਹੇ ਹਨ)।
2500 ਜਵਾਨ, ਬਖਤਰਬੰਦ ਗੱਡੀਆਂ ਅਤੇ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ
ਇਸ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦਾ ਪੈਮਾਨਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਸੀ:
1. ਫੋਰਸ: ਲਗਭਗ 2500 ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਮਚਾਰੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈ ਬਖਤਰਬੰਦ ਗੱਡੀਆਂ (armored vehicles) ਅਤੇ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰਾਂ (helicopters) ਨਾਲ ਲੈਸ ਸਨ, ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ।
2. ਇਲਾਕੇ: ਮੁੱਖ ਕਾਰਵਾਈ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਬਾਹਰੀ ਇਲਾਕਿਆਂ - Complexo do Alemão ਅਤੇ Complexo da Penha ਦੀਆਂ ਸੰਘਣੀਆਂ ਬਸਤੀਆਂ (favelas) ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ।
3. ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਅਤੇ ਬਰਾਮਦਗੀ: ਗਵਰਨਰ ਕਾਸਟਰੋ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ 81 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 42 ਰਾਈਫਲਾਂ ਸਮੇਤ ਭਾਰੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਹਥਿਆਰ ਜ਼ਬਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। (250 ਤੋਂ ਵੱਧ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਅਤੇ ਤਲਾਸ਼ੀ ਵਾਰੰਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ)।
ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਦਿਖਿਆ ਖੌਫ਼ ਦਾ ਮੰਜ਼ਰ
ਚਸ਼ਮਦੀਦਾਂ ਅਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਰਿਓ ਦੀਆਂ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਖੌਫ਼ਨਾਕ ਮੰਜ਼ਰ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ:
1. ਉੱਤਰੀ ਰਿਓ ਵਿੱਚ (ਜੋ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਨੇੜੇ ਹੈ) ਲਗਾਤਾਰ ਗੋਲੀਆਂ ਦੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਗੂੰਜ ਰਹੀਆਂ ਸਨ।
2. ਝੜਪਾਂ ਦੌਰਾਨ ਲਗਾਈ ਗਈ ਅੱਗ ਨਾਲ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਸੰਘਣਾ ਕਾਲਾ ਧੂੰਆਂ ਛਾ ਗਿਆ ਸੀ।
3. ਦੁਕਾਨਾਂ ਬੰਦ ਹੋ ਗਈਆਂ, ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਆਵਾਜਾਈ ਠੱਪ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਲੋਕ ਜਾਨ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਭੱਜਦੇ ਦਿਸੇ।
4. ਪੁਲਿਸ ਦਰਜਨਾਂ ਨੌਜਵਾਨ ਬੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਨੰਗੇ ਪੈਰੀਂ, ਬਿਨਾਂ ਕਮੀਜ਼ ਦੇ ਫੁੱਟਪਾਥ 'ਤੇ ਸਿਰ ਝੁਕਾਏ ਬਿਠਾ ਕੇ ਗਾਰਡ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ।
UN ਨੇ ਜਤਾਈ ਚਿੰਤਾ, ਜਾਂਚ ਦੀ ਮੰਗ
ਇਸ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ ਭਾਰੀ ਮੌਤਾਂ 'ਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਦਫ਼ਤਰ (United Nations Office of the High Commissioner for Human Rights - UNOHCHR) ਨੇ ਡੂੰਘੀ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਹੈ।
1. UN ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਗਰੀਬ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਖਿਲਾਫ਼ ਪੁਲਿਸ ਅਭਿਆਨਾਂ ਦੇ "ਘਾਤਕ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ" ਦੱਸਿਆ।
2. ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਾਨੂੰਨ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਏਜੰਸੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਤਾਕਤ ਦੀ ਵਰਤੋਂ (use of force) 'ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਸਵਾਲ ਚੁੱਕੇ।
3. ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੇ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਸ ਘਟਨਾ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਅਤੇ ਨਿਰਪੱਖ ਜਾਂਚ (swift and impartial investigation) ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ।