ਭੱਠੇ ਵਾਲੇ ਤੋਂ 'Recycling King' ਬਣਨ ਤੱਕ! ਜਾਣੋ Canada 'ਚ ਮਾਰੇ ਗਏ ਕਾਰੋਬਾਰੀ Darshan Sahsi ਦੀ 'ਅਣਸੁਣੀ' ਕਹਾਣੀ
ਬਾਬੂਸ਼ਾਹੀ ਬਿਊਰੋ
ਦੋਰਾਹਾ (ਲੁਧਿਆਣਾ)/ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 29 ਅਕਤੂਬਰ, 2025 : ਕੈਨੇਡਾ (Canada) ਦੇ ਐਬਟਸਫੋਰਡ (Abbotsford) ਵਿੱਚ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਕੇ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ 68 ਸਾਲਾ ਪੰਜਾਬੀ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸਹਸੀ (Darshan Singh Sahsi) ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਬਿਜ਼ਨਸਮੈਨ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਸਗੋਂ ਉਹ ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ ਉੱਠ ਕੇ ਅਸਮਾਨ ਛੂਹਣ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰੇਰਣਾਦਾਇਕ ਕਹਾਣੀ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ, ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੱਦੀ ਪਿੰਡ ਰਾਜਗੜ੍ਹ (ਦੋਰਾਹਾ, ਲੁਧਿਆਣਾ) ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਾਤਮ ਪਸਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 'ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ' ਅਰਬਪਤੀ ਕਹਿ ਕੇ ਯਾਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਜਿਸ ਸ਼ਖ਼ਸ ਦੀ ਅੱਜ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕੱਪੜੇ ਰੀਸਾਈਕਲਿੰਗ (clothing recycling) ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ, ਉਸਨੇ ਕਦੇ ਦੁਬਈ ਵਿੱਚ ਕਰੂਜ਼ ਸ਼ਿਪ (cruise ship) 'ਤੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸਹਸੀ ਦੇ ਫਰਸ਼ ਤੋਂ ਅਰਸ਼ ਤੱਕ ਦੇ ਸਫ਼ਰ ਬਾਰੇ।
ਰਾਜਗੜ੍ਹ ਪਿੰਡ ਤੋਂ Canada ਤੱਕ: ਸਹਸੀ ਦਾ ਸਫ਼ਰਨਾਮਾ
1. ਜਨਮ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ: ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸਹਸੀ ਦਾ ਜਨਮ 1956 ਵਿੱਚ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਰਾਜਗੜ੍ਹ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਹੀ 12ਵੀਂ ਤੱਕ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਦੋਰਾਹਾ ਦੇ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ (Graduation) ਕੀਤੀ।
2. ਦੁਬਈ ਦਾ ਸਫ਼ਰ: ਕਰੀਬ 35 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ, ਉਹ ਕੰਮ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ ਦੁਬਈ (Dubai) ਚਲੇ ਗਏ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਇੱਕ ਕਰੂਜ਼ ਸ਼ਿਪ (cruise ship) 'ਤੇ ਨੌਕਰੀ ਕਰਨ ਲੱਗੇ। ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਮੁਤਾਬਕ, ਇੱਥੇ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਦੇ ਰੀਸਾਈਕਲਿੰਗ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੀਆਂ ਬਾਰੀਕੀਆਂ ਸਿੱਖੀਆਂ।
3. Canada ਦਾ ਸੱਦਾ: ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸਹਸੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਆਪਣੀਆਂ ਧੀਆਂ ਕੋਲ ਕੈਨੇਡਾ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਪਿਤਾ ਨੂੰ PR (Permanent Residency) ਮਿਲੀ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੁਬਈ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਵੀ ਕੈਨੇਡਾ ਬੁਲਾ ਲਿਆ।
4. ਖੁਦ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ: ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੈਨੇਡਾ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਸਹਸੀ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਛੋਟੇ-ਮੋਟੇ ਕੰਮ ਕੀਤੇ, ਫਿਰ ਕੱਪੜਿਆਂ ਦੀ ਰੀਸਾਈਕਲਿੰਗ (clothing recycling) ਦਾ ਆਪਣਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੰਮ ਵਧਦਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੰਪਨੀ 'ਕੈਨਮ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ' (Canam International) ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਰੀਸਾਈਕਲਿੰਗ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਗਿਣੀ ਜਾਣ ਲੱਗੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ।
'ਭੱਠੇ ਵਾਲੇ' ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅਰਬਪਤੀ ਤੱਕ
1. ਪਿੰਡ 'ਚ ਪਛਾਣ: ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਸਹਸੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਕਾਫੀ ਜ਼ਮੀਨ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਇੱਟਾਂ ਦਾ ਭੱਠਾ (brick kiln) ਵੀ ਲਗਾਇਆ ਸੀ। ਇਸੇ ਵਜ੍ਹਾ ਕਰਕੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 'ਭੱਠੇ ਵਾਲੇ' ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਵਿਦੇਸ਼ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਇਹ ਭੱਠਾ ਚੱਲਦਾ ਰਿਹਾ, ਪਰ ਕਰੀਬ 8 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਧਣ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
2. 'Lucky' ਭੱਠੇ ਦੀ ਥਾਂ ਬਣਾਇਆ ਦਫ਼ਤਰ: ਸਹਸੀ ਇਸ ਭੱਠੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਲਈ ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤ (lucky) ਮੰਨਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ, ਭੱਠਾ ਬੰਦ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸੇ ਥਾਂ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਕੰਪਨੀ 'Canam' ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਦਫ਼ਤਰ (office) ਬਣਾਇਆ, ਜੋ ਅੱਜ ਵੀ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੈ।
"Boss ਨਹੀਂ, ਪਿਤਾ ਵਰਗੇ ਸਨ" - ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ 'ਚ ਸਹਸੀ
ਸਹਸੀ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹਰ ਕੋਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦਰਿਆਦਿਲੀ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸੁਭਾਅ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
1. ਭਾਰਤੀ ਮੈਨੇਜਰ ਨਿਤਿਨ: "ਉਹ ਸਾਡੇ Boss ਨਹੀਂ, ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ ਸਨ। ਕਦੇ ਅਹਿਸਾਸ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਕਿ ਏਨੇ ਵੱਡੇ ਉਦਯੋਗਪਤੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਕਤਲ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਵੀ ਮੇਰੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਅੱਧਾ ਘੰਟਾ ਗੱਲ ਹੋਈ ਸੀ।"
2. ਬਜ਼ੁਰਗ ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ: "ਅਰਬਪਤੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਹੰਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਪਰਿਵਾਰ, ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ, ਸਭ ਨੂੰ ਜੋੜੀ ਰੱਖਿਆ। ਕਈ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਸੈੱਟ ਕੀਤਾ।"
3. ਗੁਜਰਾਤ 'ਚ 700 ਘਰ: ਕਾਂਡਲਾ ਪੋਰਟ (ਗੁਜਰਾਤ) 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਰੀਬ 700 ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਘਰ ਬਣਵਾਏ, ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਖਰਚਾ ਚੁੱਕਿਆ, ਗਰੀਬ ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਏ। ਪਿੰਡ ਵਾਲੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ- "ਉਹ ਪੈਸਾ ਨਹੀਂ, ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਕਮਾਉਂਦੇ ਸਨ।"
4. ਪਿੰਡ ਦਾ ਨੌਜਵਾਨ: "ਸਾਹਬ ਵਰਗੇ ਲੋਕ ਹਰ ਪੀੜ੍ਹੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ-ਦੋ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਸਿਖਾ ਗਏ ਕਿ ਅਮੀਰੀ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਅਤੇ ਜਿਸ ਮਿੱਟੀ ਤੋਂ ਨਿਕਲੇ, ਉਸਨੂੰ ਕਦੇ ਭੁੱਲਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦਾ।"
ਆਖਰੀ ਵਾਰ ਫਰਵਰੀ 'ਚ ਆਏ ਸਨ ਪਿੰਡ
ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸਹਸੀ ਇਸੇ ਸਾਲ ਫਰਵਰੀ ਵਿੱਚ ਪਿੰਡ ਆਏ ਸਨ ਅਤੇ ਕਰੀਬ ਇੱਕ ਮਹੀਨਾ ਇੱਥੇ ਹੀ ਰਹੇ ਸਨ।
1. ਉਸ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਪਿੰਡ ਦੇ ਹਰ ਛੋਟੇ-ਵੱਡੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਮਿਲੇ ਸਨ। ਜਾਂਦੇ ਵਕਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ, "ਅੱਜ ਜੋ ਵੀ ਹਾਂ, ਇਸ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਕਰਕੇ ਹਾਂ। ਇਸਦਾ ਕਰਜ਼ਦਾਰ ਰਹਾਂਗਾ। ਹੁਣ ਹਰ ਸਾਲ ਜਨਵਰੀ-ਫਰਵਰੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਲਈ ਪਿੰਡ ਆਇਆ ਕਰਾਂਗਾ।"
2. ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਘਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਮੋਮਬੱਤੀਆਂ ਜਗਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਵਭਿੰਨੀ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦਿੱਤੀ।
(ਸਹਸੀ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਪਤਨੀ ਅਤੇ 2 ਪੁੱਤਰ ਹਨ, ਜੋ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਹੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਭਰਾ ਵੀ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਇੱਕ ਭਰਾ ਦੀ 1979 ਵਿੱਚ ਸੜਕ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।)