ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ S Jaishankar ਜਾਣਗੇ Canada, ਜਾਣੋ 'ਤਾਰੀਖ' ਅਤੇ 'ਏਜੰਡਾ'
ਬਾਬੂਸ਼ਾਹੀ ਬਿਊਰੋ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 5 ਨਵੰਬਰ, 2025 : ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ (Canada) ਵਿਚਾਲੇ ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੇ ਤਣਾਅ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਹੁਣ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਸੁਧਰਦੇ ਦਿਸ ਰਹੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਡਾ. ਐਸ ਜੈਸ਼ੰਕਰ (Dr. S. Jaishankar) ਅਗਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਕੈਨੇਡਾ (Canada) ਦੀ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯਾਤਰਾ 'ਤੇ ਜਾਣਗੇ।
ਇਹ ਯਾਤਰਾ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਬੇਹੱਦ ਅਹਿਮ ਮੰਨੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
G7 ਬੈਠਕ 'ਚ ਕਰਨਗੇ ਸ਼ਿਰਕਤ
ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਜੈਸ਼ੰਕਰ 11-12 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਓਂਟਾਰੀਓ (Ontario) ਦੇ ਨਿਆਗਰਾ (Niagara) ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀ G7 ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੀ ਬੈਠਕ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਣਗੇ।
1. ਕੈਨੇਡਾ ਹੈ ਮੇਜ਼ਬਾਨ: ਕੈਨੇਡਾ (Canada) ਇਸ ਸਮੇਂ G7 ਸਮੂਹ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਇਸ ਸਾਲ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਇਸ ਵੱਡੀ ਬੈਠਕ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
2. ਕੀ ਹੋਵੇਗੀ ਚਰਚਾ: ਕੈਨੇਡਾ (Canada) ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ G7 ਮੰਤਰੀ ਆਲਮੀ ਚੁਣੌਤੀਆਂ, ਸੁਰੱਖਿਆ, ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨਗੇ।
3. ਭਾਰਤ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ: ਭਾਰਤ G7 ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ 2019 ਵਿੱਚ ਫਰਾਂਸ ਦੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੈਠਕਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ 'ਸੱਦੇ ਗਏ ਦੇਸ਼' (invited country) ਵਜੋਂ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਕਿਉਂ ਵਿਗੜੇ ਸਨ Trudeau ਦੇ ਸਮੇਂ 'ਚ ਰਿਸ਼ਤੇ?
ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਦਾ ਇਹ ਦੌਰਾ ਇਸ ਲਈ ਖਾਸ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ 2023-24 ਵਿੱਚ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਸਨ।
1. ਨਿੱਝਰ ਦਾ ਦੋਸ਼: ਇਹ ਤਲਖੀ ਉਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਜਦੋਂ ਕੈਨੇਡਾ (Canada) ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ Justin Trudeau ਨੇ ਭਾਰਤ ਵੱਲੋਂ ਐਲਾਨੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨਿੱਝਰ (Hardeep Singh Nijjar) ਦੇ ਕਤਲ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਏਜੰਟਾਂ ਦਾ ਹੱਥ ਹੋਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ ਸੀ।
2. ਭਾਰਤ ਦਾ ਜਵਾਬ: ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ "ਬੇਤੁਕਾ" (absurd) ਦੱਸਦਿਆਂ ਸਖ਼ਤੀ ਨਾਲ ਖਾਰਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਤਿੱਖੀ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਹੋਈ ਅਤੇ ਡਿਪਲੋਮੈਟਾਂ (diplomats) ਨੂੰ ਵੀ ਵਾਪਸ ਬੁਲਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਕੈਨੇਡਾ 'ਚ ਸੱਤਾ ਬਦਲੀ, ਤਾਂ ਬਦਲਿਆ ਮਾਹੌਲ
2025 ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 'ਚ ਕੈਨੇਡਾ (Canada) 'ਚ ਹੋਈ ਸੱਤਾ ਤਬਦੀਲੀ (change of power) ਨਾਲ ਹੀ ਮਾਹੌਲ ਬਦਲਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ।
1. ਨਵੇਂ PM ਦਾ ਰੁਖ਼: ਨਵੇਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ Mark Carney ਨੇ ਚੋਣ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਵਾਅਦੇ ਮੁਤਾਬਕ, ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਰਿਸ਼ਤੇ ਸੁਧਾਰਨ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ।
2. ਅਨੀਤਾ ਆਨੰਦ ਦਾ ਦੌਰਾ: ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ (ਅਕਤੂਬਰ 'ਚ) ਕੈਨੇਡਾ (Canada) ਦੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ Anita Anand ਨੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਪਿਛਲੇ 2 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤ ਯਾਤਰਾ ਸੀ।
3. PM Modi ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ: ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ, Anita Anand ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ S Jaishankar ਅਤੇ Piyush Goyal ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ, ਸਗੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ (PM Modi) ਨਾਲ ਵੀ ਮੁਲਾਕ RECEIPTS-GIST ਜਿਸਨੂੰ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਪਹਿਲ (initiative) ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ।
4. ਗੱਲਬਾਤ ਸ਼ੁਰੂ: ਇਸ ਮੁਲਾਕਾਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ 'ਊਰਜਾ ਸੰਵਾਦ' (Energy Dialogue) ਨੂੰ ਮੁੜ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਕਮੇਟੀ (Joint Science and Technology Committee) ਦੇ ਪੁਨਰਗਠਨ (reconstitution) ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ।
ਲੀਹ 'ਤੇ ਪਰਤਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ
ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ 'ਚ ਸੁਧਾਰ ਦਾ ਇਹ 'turning point' ਮਈ 2025 'ਚ ਦੋਵਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੀ ਫੋਨ 'ਤੇ ਹੋਈ ਗੱਲਬਾਤ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜੂਨ 'ਚ ਕੈਨੇਡਾ (Canada) ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ G7 ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨ (G7 Summit) 'ਚ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਅਗਸਤ 'ਚ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਹਾਈ ਕਮਿਸ਼ਨਰਾਂ (High Commissioners) ਦੀ ਮੁੜ ਨਿਯੁਕਤੀ ਕੀਤੀ। ਜੈਸ਼ੰਕਰ (Jaishankar) ਦਾ ਇਹ ਦੌਰਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੁਧਰਦੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਦੇਵੇਗਾ।