ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਸੰਸਦ ਦੇ ਅਖਾੜੇ ’ਚ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਜੰਗ
ਮਾਓਰੀ ਸਾਂਸਦ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਭਾਸ਼ਣ, 15 ਮਿੰਟ ਦੀ ਸੀਮਾ ਲੰਘੀ, ਭਾਸ਼ਣ ਚੱਲਦਾ ਰਿਹਾ, ਘੰਟੀਆਂ ਵੱਜਣ ਲੱਗੀਆਂ ਤੇ ਸਪੀਕਰ ਹੋਇਆ ਤੱਤਾ
-ਇਸ਼ਾਰਾ ਸਾਫ਼: ਸੰਸਦ ਇੱਕ ‘ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦਾ ਮੰਚ’ ਨਹੀਂ
-ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬਸਿਆਲਾ-
ਔਕਲੈਂਡ, 14 ਅਕਤੂਬਰ 2025-ਬੀਤੇ ਦਿਨੀਂ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਵਿੱਚ ਉਦੋਂ ਤਣਾਅ ਫੈਲ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਨਵੀਂ ਚੁਣੀ ਗਈ ਮੈਂਬਰ, ਓਰਿਨੀ ਕੈਪਾਰਾ, ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇ ਰਹੀ ਸੀ—ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਪਲ ਜੋ ਮਾਣ ਅਤੇ ਮਰਿਆਦਾ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਸਮਰਥਕ ਖਚਾਖਚ ਭਰੀਆਂ ਗੈਲਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਓਰਿਨੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ।
ਭਾਸ਼ਣ ਚੱਲਦਾ ਰਿਹਾ, ਪਰ ਘੰਟੀਆਂ ਵੱਜਣ ਲੱਗੀਆਂ। 15 ਮਿੰਟ ਦੀ ਸੀਮਾ ਲੰਘ ਚੁੱਕੀ ਸੀ, ਪਰ ਓਰਿਨੀ ਨਹੀਂ ਰੁਕੀ। ਉਹ ਸਪੀਕਰ ਦੇ ਸੰਕੇਤਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਗਈ, ਜੋ ਉਸਦੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇ ਵਹਾਅ ਵਿੱਚ ਆਏ ਵਿਘਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਗੱਲ ਸਭ ਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਤੇ ਪਾਰਟੀ ਮਾਓਰੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਭਾਸ਼ਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਬਦਲਵਾਇਆ ਸੀ, ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਸਮੇਂ ਦੀ ਪਾਬੰਦੀ ਤੋੜੀ ਗਈ।
ਫਿਰ ਹੋਇਆ ਵਾਇਤਾ (ਗੀਤ) ਤੇ ਹਾਕਾ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਹੋ ਗਿਆ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦਾ ਅਪਮਾਨ:
ਜਿਉਂ ਹੀ ਭਾਸ਼ਣ ਸਮਾਪਤ ਹੋਇਆ, ਮਾਹੌਲ ਬਦਲ ਗਿਆ। ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਦੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਉਤਸ਼ਾਹਪੂਰਨ ਵਾਇਤਾ (ਗੀਤ) ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ, ਇੱਕ ਬਿਨਾਂ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਵਾਲਾ ਹਾਕਾ (8aka) ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੇ ਸੰਸਦ ਦੀ ਨੀਂਹ ਨੂੰ ਹਿਲਾ ਦਿੱਤਾ।
ਸਪੀਕਰ ਗੈਰੀ ਬਰਾਊਨਲੀ ਸਖ਼ਤ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਅਣਕਿਆਸੀ ਰੁਕਾਵਟ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੀ ਅਣਦੇਖੀ ਤੋਂ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ, ਉਸਨੇ ਤੁਰੰਤ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ: ਸੰਸਦ ਨੂੰ 10 ਮਿੰਟ ਲਈ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਚੈਂਬਰ ਛੱਡ ਕੇ ਚਲੇ ਗਏ। ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਇਹ ਵਿਘਨ ਵਿਧਾਨਕ ਕਾਰਜਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਸਦਨ ਦੀ ਮਰਿਆਦਾ ਦੇ ਉਲਟ ਸੀ।
ਬਰਾਊਨਲੀ ਦੀ ਸਖ਼ਤੀ, ਨਵੇਂ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ:
ਅਗਲੇ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ, ਸਪੀਕਰ ਬਰਾਊਨਲੀ ਨੇ ਆਪਣਾ ਫੈਸਲਾ ਸੁਣਾਇਆ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਚੇਤਾਵਨੀ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ‘ਵਾਇਤਾ’ ਜਾਂ ‘ਹਾਕਾ’ ਤੋਂ ਕੋਈ ਇਤਰਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਇਤਰਾਜ਼ ਸੀ ਸੰਸਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਖਾਏ ਗਏ ਅਪਮਾਨ ਤੋਂ। ਆਦਰ ਅਤੇ ਮਾਣ ਇਸ ਸਦਨ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਹੁਣ ਤੋਂ ਉਹ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਵਧੇਰੇ ਸਖ਼ਤੀ ਨਾਲ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਗੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਹ ਬਿਜ਼ਨਸ ਕਮੇਟੀ ਰਾਹੀਂ ਹਾਜ਼ਰੀ, ਪਹਿਰਾਵੇ ਦੇ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਅਤੇ ਛੁੱਟੀ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨਗੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਸ਼ਾਰਾ ਸਾਫ਼ ਸੀ: ਸੰਸਦ ਇੱਕ ‘ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦਾ ਮੰਚ’ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ’ਤੇ ਪੋਸਟ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਵੇ।
ਸਪੀਕਰ ਨੇ ਸੰਸਦ ਦੇ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ’ਤੇ ਸਖ਼ਤੀ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦੱਸੀਆਂ ਹਨ ਜਦੋਂ ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਓਰਿਨੀ ਕੈਪਾਰਾ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਭਾਸ਼ਣ ਨਿਰਧਾਰਤ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਵੱਧ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਅਣ-ਮਨਜ਼ੂਰ ਹਾਕਾ (8aka) ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।