Indian Navy ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਜੰਗੀ ਬੇੜਾ 'Anjadip'; ਜਾਣੋ ਇਸਦੀ ਖਾਸੀਅਤ
ਬਾਬੂਸ਼ਾਹੀ ਬਿਊਰੋ
ਕੋਲਕਾਤਾ/ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 23 ਦਸੰਬਰ: ਰੱਖਿਆ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ 'ਆਤਮਨਿਰਭਰ ਭਾਰਤ' ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੱਡੀ ਕਾਮਯਾਬੀ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਕੋਲਕਾਤਾ ਸਥਿਤ ਗਾਰਡਨ ਰੀਚ ਸ਼ਿਪਬਿਲਡਰਜ਼ ਐਂਡ ਇੰਜੀਨੀਅਰਜ਼ ਯਾਨੀ ਜੀਆਰਐਸਈ (GRSE) ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ (Indian Navy) ਨੂੰ ਉਸਦਾ ਪੰਜਵਾਂ ਅਤੇ ਬੇਹੱਦ ਘਾਤਕ ਜੰਗੀ ਬੇੜਾ 'ਅੰਜਦੀਪ' (Anjadip) ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ।
ਇਹ 'ਐਂਟੀ-ਸਬਮਰੀਨ ਵਾਰਫੇਅਰ ਸ਼ੈਲੋ ਵਾਟਰ ਕ੍ਰਾਫਟ' (Anti-Submarine Warfare Shallow Water Craft) ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦਾ ਜਹਾਜ਼ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀਆਂ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਅਤੇ ਨਸ਼ਟ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੀਆਰਐਸਈ ਨੇ ਸਾਲ 2025 ਵਿੱਚ ਜਲ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਕੁੱਲ ਪੰਜ ਜੰਗੀ ਬੇੜੇ ਸੌਂਪ ਕੇ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਰਿਕਾਰਡ (Record) ਵੀ ਕਾਇਮ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਕਿਉਂ ਖਾਸ ਹੈ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਅਤੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ?
ਇਸ ਜੰਗੀ ਬੇੜੇ ਦਾ ਨਾਮਕਰਨ ਗੋਆ ਅਤੇ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਤੱਟੀ ਖੇਤਰ ਕਾਰਵਾਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ 'ਅੰਜਦੀਪ ਟਾਪੂ' (Anjadip Island) ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੂਰਬੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਕਮਾਨ ਦੇ ਰੀਅਰ ਐਡਮਿਰਲ ਗੌਤਮ ਮਾਰਵਾਹ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ। ਤਕਨੀਕ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬੇਮਿਸਾਲ ਹੈ। ਕਰੀਬ 77 ਮੀਟਰ ਲੰਬਾ ਇਹ ਜਹਾਜ਼ ਵਾਟਰਜੈੱਟ (Waterjet) ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲਾ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜੰਗੀ ਬੇੜਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਵਾਟਰਜੈੱਟ ਅਤੇ ਮਰੀਨ ਡੀਜ਼ਲ ਇੰਜਣ ਲੱਗੇ ਹਨ, ਜੋ ਇਸਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਗ਼ਜ਼ਬ ਦੀ ਫੁਰਤੀ ਅਤੇ ਰਫ਼ਤਾਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਲਈ ਕਾਲ ਹੈ 'ਅੰਜਦੀਪ'
ਇਹ ਜਹਾਜ਼ ਹਥਿਆਰਾਂ ਅਤੇ ਸਰਵਿਲੈਂਸ ਸਿਸਟਮ (Surveillance System) ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਬੇਹੱਦ ਆਧੁਨਿਕ ਹੈ।
1. ਹਥਿਆਰ: ਇਹ ਅਤਿ-ਆਧੁਨਿਕ ਹਲਕੇ ਟਾਰਪੀਡੋ (Torpedoes), ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਐਂਟੀ-ਸਬਮਰੀਨ ਰਾਕੇਟ ਅਤੇ ਜੀਆਰਐਸਈ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ 30 ਐਮਐਮ ਦੀ 'ਨੇਵਲ ਸਰਫੇਸ ਗੰਨ' ਨਾਲ ਲੈਸ ਹੈ।
2. ਘੱਟ ਡੂੰਘੇ ਪਾਣੀ 'ਚ ਮਾਰ: ਇਸਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਖੂਬੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸਦੀ ਡੂੰਘਾਈ (Draft) ਸਿਰਫ਼ 2.7 ਮੀਟਰ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਘੱਟ ਡੂੰਘੇ ਪਾਣੀ (Shallow Water) ਅਤੇ ਤੱਟਾਂ ਦੇ ਬੇਹੱਦ ਨੇੜੇ ਜਾ ਕੇ ਵੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
3. ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਤਕਨੀਕ: ਇਸ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ 88 ਫੀਸਦੀ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਸਮੱਗਰੀ (Indigenous Content) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਧਦੀ ਨਿਰਮਾਣ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਇੱਕ ਸਾਲ 'ਚ 5 ਜਹਾਜ਼ ਸੌਂਪ ਕੇ ਰਚਿਆ ਇਤਿਹਾਸ
ਜੀਆਰਐਸਈ ਲਈ ਇਹ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਿਪਯਾਰਡ ਨੇ ਇੱਕ ਹੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਜੰਗੀ ਬੇੜੇ ਜਲ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸੌਂਪੇ ਹਨ। ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ 'ਅੰਜਦੀਪ' ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸੇ ਸਾਲ 'ਹਿਮਗਿਰੀ', 'ਅਰਨਾਲਾ', 'ਅੰਦਰੋਥ' ਅਤੇ ਸਰਵੇ ਵੈਸਲ 'ਇਕਸ਼ਕ' ਵੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। 'ਅੰਜਦੀਪ' ਨੂੰ ਕੁੱਲ 57 ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ (7 ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਸਮੇਤ) ਦੇ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਚਲਾਉਣ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।