Walk ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਭੁੱਲ ਕੇ ਵੀ ਨਾ ਕਰੋ ਇਹ 5 ਗ਼ਲਤੀਆਂ, ਪਹੁੰਚ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤੁਹਾਡੇ Heart ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ
ਬਾਬੂਸ਼ਾਹੀ ਬਿਊਰੋ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 31 ਅਕਤੂਬਰ, 2025 : ਖੁਦ ਨੂੰ ਫਿੱਟ (fit) ਅਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ (healthy) ਰੱਖਣ ਲਈ 'ਸੈਰ' (Walking) ਯਾਨੀ ਪੈਦਲ ਚੱਲਣਾ ਸਭ ਤੋਂ ਆਸਾਨ ਅਤੇ ਅਸਰਦਾਰ ਤਰੀਕਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਵਜ਼ਨ (weight loss) ਅਤੇ ਤਣਾਅ (stress) ਘੱਟ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਦਿਲ ਦੀ ਸਿਹਤ (Heart Health) ਲਈ ਵੀ ਇਸਨੂੰ ਰਾਮਬਾਣ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਪਰ, ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਸੈਰ (Walk) ਕਰਨ ਦੌਰਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਕੁਝ ਆਮ ਗ਼ਲਤੀਆਂ (common mistakes) ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਫਾਇਦਾ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਸ 'ਤੇ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਦਬਾਅ (dangerous stress) ਪਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ? ਜੀ ਹਾਂ, ਜੇਕਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗ਼ਲਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਿਆ ਨਾ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਦਿਲ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਸੈਰ (Walk) ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਕਿਹੜੀਆਂ 5 ਗ਼ਲਤੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
1. ਵਾਰਮ-ਅੱਪ (Warm-up) ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਤੇਜ਼ ਚੱਲਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦੇਣਾ
ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਅਤੇ ਵੱਡੀ ਗ਼ਲਤੀ ਹੈ। ਸਿੱਧੇ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ (fast pace) ਨਾਲ ਚੱਲਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡਾ ਦਿਲ ਅਚਾਨਕ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਹਾਈ-ਇੰਟੈਂਸਿਟੀ (high-intensity) ਗਤੀਵਿਧੀ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਪਾਉਂਦਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ (heart rate) ਅਤੇ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ (blood pressure) ਅਚਾਨਕ ਵਧ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਦਿਲ 'ਤੇ ਵਾਧੂ ਤਣਾਅ (extra stress) ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਜਾਂ ਅਨਿਯਮਿਤ ਧੜਕਣ (irregular heartbeat) ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ।
1.1 ਕੀ ਕਰੀਏ: ਸੈਰ (Walk) ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 5-7 ਮਿੰਟ ਤੱਕ ਹੌਲੀ ਗਤੀ ਨਾਲ ਚੱਲੋ ਜਾਂ ਹਲਕੀ-ਫੁਲਕੀ ਸਟ੍ਰੈਚਿੰਗ (stretching) ਕਰਕੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਵਾਰਮ-ਅੱਪ (Warm-up) ਜ਼ਰੂਰ ਕਰੋ।
2. ਸਮਰੱਥਾ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤੇਜ਼ ਜਾਂ ਅਨਿਯਮਿਤ ਰਫ਼ਤਾਰ (Irregular Pace)
ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਮਿੱਥ (myth) ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿੰਨੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਚੱਲਾਂਗੇ, ਓਨਾ ਜਲਦੀ ਫਾਇਦਾ ਮਿਲੇਗਾ, ਪਰ ਇਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਆਪਣੀ ਸਮਰੱਥਾ (capacity) ਤੋਂ ਵੱਧ ਤੇਜ਼ ਜਾਂ ਅਨਿਯਮਿਤ ਰਫ਼ਤਾਰ (irregular pace) ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਨਾਲ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ (Heart Beat) ਅਸਥਿਰ (unstable) ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਮੰਗ (oxygen demand) ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਲੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਉਸ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
2.1 ਕੀ ਕਰੀਏ: ਤੁਹਾਡੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਅਜਿਹੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਚੱਲਦੇ-ਚੱਲਦੇ ਆਮ ਗੱਲਬਾਤ (normal conversation) ਕਰ ਸਕੋ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡਾ ਸਾਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਫੁੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਾਂ ਗੱਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਦਿੱਕਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਮਝ ਜਾਓ ਕਿ ਤੁਹਾਡੀ ਸਪੀਡ (speed) ਤੁਹਾਡੀ ਸਮਰੱਥਾ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ।
3. ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਮੀ (Dehydration)
ਸੈਰ (Walk) ਦੌਰਾਨ ਪਸੀਨਾ ਆਉਣਾ ਆਮ ਗੱਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਮੀ (dehydration) ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਖੂਨ ਗਾੜ੍ਹਾ (thicker blood) ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਗਾੜ੍ਹੇ ਖੂਨ ਨੂੰ ਪੰਪ (pump) ਕਰਨ ਲਈ ਦਿਲ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ (Heart Beat) ਵਧ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ (Blood Pressure - BP) ਵਿੱਚ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ।
3.1 ਕੀ ਕਰੀਏ: ਸੈਰ (Walk) 'ਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ-ਦੋ ਗਿਲਾਸ ਪਾਣੀ ਪੀਓ। ਜੇਕਰ ਸੈਰ 30 ਮਿੰਟ ਤੋਂ ਲੰਬੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬੋਤਲ (water bottle) ਜ਼ਰੂਰ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹੀ-ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਘੁੱਟ (sip) ਭਰਦੇ ਰਹੋ।
4. ਭਾਰੀ ਭੋਜਨ (Heavy Meal) ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਸੈਰ ਕਰਨਾ
ਅਕਸਰ ਲੋਕ ਰਾਤ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਖਾਣਾ (heavy dinner) ਖਾਣ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਤੇਜ਼ ਸੈਰ (Walk) 'ਤੇ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ। ਖਾਣੇ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਤੇਜ਼ ਚੱਲਣ ਨਾਲ, ਸਰੀਰ ਦਾ ਖੂਨ ਦਾ ਵਹਾਅ (blood flow) ਜੋ ਪਾਚਨ (digestion) ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ (muscles) ਵੱਲ ਮੁੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਪਾਚਨ ਖਰਾਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਦਿਲ 'ਤੇ 'ਦੋਹਰਾ ਦਬਾਅ' (double pressure) ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
4.1 ਕੀ ਕਰੀਏ: ਭਾਰੀ ਖਾਣਾ (Heavy Meal) ਖਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 30-45 ਮਿੰਟ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰੋ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਹਲਕੀ ਅਤੇ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਗਤੀ ਨਾਲ ਸੈਰ ਕਰੋ।
5. ਸਰੀਰ ਦੇ ਸੰਕੇਤਾਂ (Body Signals) ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਨਾ
ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਗੰਭੀਰ ਗ਼ਲਤੀ ਹੈ। ਸੈਰ (Walk) ਦੌਰਾਨ ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਜਕੜਨ (chest tightness), ਭਾਰੀਪਣ, ਦਰਦ, ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਾਹ ਚੜ੍ਹਨਾ, ਚੱਕਰ ਆਉਣਾ (dizziness) ਜਾਂ ਘਬਰਾਹਟ (palpitations) ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ 'ਮਾਮੂਲੀ' ਸਮਝ ਕੇ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਨਾ ਕਰੋ। ਇਹ ਲੱਛਣ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸਾਫ਼ ਸੰਕੇਤ ਹਨ ਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਦਿਲ ਵਾਧੂ ਤਣਾਅ (extra stress) ਝੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਆਰਾਮ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੰਕੇਤਾਂ ਨੂੰ ਅਣਡਿੱਠ ਕਰਨਾ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ (serious heart problems) ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ।
5.1 ਕੀ ਕਰੀਏ: ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਅਜਿਹੇ ਲੱਛਣ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣ, ਤੁਰੰਤ ਸੈਰ (Walk) ਰੋਕ ਦਿਓ ਅਤੇ ਆਰਾਮ ਕਰੋ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਲੱਛਣ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਦਿਸਣ, ਤਾਂ ਬਿਨਾਂ ਦੇਰੀ ਕੀਤਿਆਂ ਡਾਕਟਰ (doctor) ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰੋ।