20 December History: ਹਿਟਲਰ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਵੋਟਿੰਗ ਦੀ ਉਮਰ ਘੱਟਣ ਤੱਕ; ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਪੰਨਿਆਂ 'ਚ ਦਰਜ ਹਨ ਇਹ ਵੱਡੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ
ਬਾਬੂਸ਼ਾਹੀ ਬਿਊਰੋ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 20 ਦਸੰਬਰ: ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਕੈਲੰਡਰ ਵਿੱਚ 20 ਦਸੰਬਰ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਾਇਨੇ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਦੇਖੀਏ ਤਾਂ ਅੱਜ ਦਾ ਦਿਨ ਲੋਕਤੰਤਰ (Democracy) ਅਤੇ ਯੁਵਾ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸੇ ਦਿਨ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੰਸਦ ਨੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵੋਟਿੰਗ ਦਾ 'ਮਹਾ-ਅਧਿਕਾਰ' ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉੱਥੇ ਹੀ, ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਇਹ ਤਾਰੀਖ ਇੱਕ ਕਾਲੇ ਅਧਿਆਇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵੀ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਾਲਮ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ ਦੀ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਰਿਹਾਈ ਹੋਈ ਸੀ। ਕੂਟਨੀਤੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਯੁੱਧ ਅਤੇ ਧਰਮ ਤੱਕ, ਆਓ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ 20 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਵਾਪਰੀਆਂ ਕਿਹੜੀਆਂ 10 ਵੱਡੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਬਦਲ ਦਿੱਤੀ।
1. ਭਾਰਤੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ 'ਵੋਟ ਦਾ ਹਥਿਆਰ' (1988)
ਸਾਲ 1988 ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਹੀ ਦੇ ਦਿਨ ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਦੀ ਇਤਿਹਾਸ (Parliamentary History) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਇਨਕਲਾਬੀ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਸੰਸਦ ਨੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸੋਧ ਰਾਹੀਂ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਦੀ ਉਮਰ ਸੀਮਾ 21 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘਟਾ ਕੇ 18 ਸਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬਿੱਲ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਇਤਿਹਾਸਕ ਫੈਸਲੇ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਕਰੋੜਾਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸਰਕਾਰ ਚੁਣਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ, ਸਗੋਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭਾਈਵਾਲੀ ਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ।
2. ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਇਆ ਹਿਟਲਰ (1924)
ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੀ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਝੋਕਣ ਵਾਲੇ ਜਰਮਨ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ ਅਡੋਲਫ ਹਿਟਲਰ (Adolf Hitler) ਲਈ ਵੀ ਅੱਜ ਦਾ ਦਿਨ ਅਹਿਮ ਸੀ। 1924 ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਰਿਹਾਅ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਦੌਰਾਨ ਹੀ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਅਤੇ ਵਿਵਾਦਿਤ ਸਵੈ-ਜੀਵਨੀ 'ਮੀਨ ਕੈਂਪਫ' (Mein Kampf) ਲਿਖੀ ਸੀ। ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਸਦੀ ਰਿਹਾਈ ਨੇ ਹੀ ਅੱਗੇ ਚੱਲ ਕੇ ਨਾਜ਼ੀਵਾਦ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ।
3. ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿ ਵਿਚਾਲੇ ਪਰਮਾਣੂ ਸਮਝੌਤਾ (1990)
ਤਣਾਅਪੂਰਨ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, 1990 ਵਿੱਚ 20 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਇੱਕ ਪਰਿਪੱਕ ਕੂਟਨੀਤੀ (Diplomacy) ਦਾ ਸਬੂਤ ਦਿੱਤਾ। ਦੋਵੇਂ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਸਹਿਮਤ ਹੋਏ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਪਰਮਾਣੂ ਟਿਕਾਣਿਆਂ (Nuclear Facilities) 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ। ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਸਥਿਰਤਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ ਅੱਜ ਵੀ ਇੱਕ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
4. ਜਦੋਂ ਰੌਬਰਟ ਕਲਾਈਵ ਦੇ ਹੱਥ ਆਈ ਕਮਾਨ (1757)
ਭਾਰਤ ਦੀ ਗੁਲਾਮੀ ਦੀਆਂ ਜ਼ੰਜੀਰਾਂ ਨੂੰ ਕੱਸਣ ਵਾਲਾ ਦਿਨ ਵੀ 20 ਦਸੰਬਰ ਹੀ ਸੀ। ਸਾਲ 1757 ਵਿੱਚ ਰੌਬਰਟ ਕਲਾਈਵ (Robert Clive) ਨੂੰ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੰਗਾਲ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਉਹੀ ਘਟਨਾ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ (British Empire) ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡੂੰਘਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਦੌਰ ਦੀ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਅਤੇ ਸਖ਼ਤ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋਈ।
5. ਭਗਵਾਨ ਵੈਂਕਟੇਸ਼ਵਰ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮੁਕਟ (1985)
ਧਾਰਮਿਕ ਆਸਥਾ ਲਈ ਵੀ ਅੱਜ ਦਾ ਦਿਨ ਖਾਸ ਹੈ। 1985 ਵਿੱਚ ਤਿਰੂਪਤੀ (Tirupati) ਦੇ ਭਗਵਾਨ ਵੈਂਕਟੇਸ਼ਵਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਬੇਹੱਦ ਕੀਮਤੀ ਰਤਨ ਜੜਿਤ ਮੁਕਟ ਪਹਿਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਕੀਮਤ ਕਰੀਬ 5.2 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੱਸੀ ਗਈ ਸੀ, ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਇੱਕ ਰਿਕਾਰਡ ਸੀ।
ਹੋਰ 5 ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਘਟਨਾਵਾਂ (Quick Glance)
1. 1942: ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ (World War II) ਦੌਰਾਨ ਜਾਪਾਨੀਆਂ ਨੇ ਕੋਲਕਾਤਾ (ਉਦੋਂ ਕਲਕੱਤਾ) 'ਤੇ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਹਵਾਈ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ।
2. 1971: ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਉਲਟਫੇਰ ਹੋਇਆ; ਜਨਰਲ ਯਾਹੀਆ ਖਾਨ ਨੇ ਅਸਤੀਫਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਜ਼ੁਲਫਿਕਾਰ ਅਲੀ ਭੁੱਟੋ (Zulfikar Ali Bhutto) ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣੇ।
3. 1999: ਪੁਰਤਗਾਲ ਨੇ ਮਕਾਊ (Macau) ਖੇਤਰ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਚੀਨ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉੱਥੇ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਅੰਤ ਹੋਇਆ।
4. 2020: ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਉਥਲ-ਪੁਥਲ ਮੱਚੀ; ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੇ ਸੰਸਦ ਭੰਗ (Parliament Dissolved) ਕਰ ਕੇ ਮੱਧਕਾਲੀ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
5. 2024: ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਦਿੱਗਜ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਚੌਟਾਲਾ (Om Prakash Chautala) ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਿਆਸੀ ਯੁੱਗ ਦਾ ਅੰਤ ਹੋ ਗਿਆ।