ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਹ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਬਣ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਮੌਤ ਦਾ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 6 ਸਤੰਬਰ 2025 – ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਮੌਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਲੈ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਰਜਿਸਟਰਾਰ ਜਨਰਲ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸੈਂਪਲ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਰਵੇਖਣ (SRS) ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਇਹ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਖੁਲਾਸੇ ਹੋਏ ਹਨ।
ਕਿਹੜੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਬਣ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ?
ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਮੌਤਾਂ ਦਾ 56.7% ਹਿੱਸਾ ਗੈਰ-ਸੰਚਾਰੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ (NCDs) ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਫੈਲਦੀਆਂ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਹੈ, ਪਰ ਹੋਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵੀ ਮੌਤ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ: ਕੁੱਲ ਮੌਤਾਂ ਦਾ 31% ਹਿੱਸਾ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ।
ਸਾਹ ਦੀ ਲਾਗ: 9.3% ਮੌਤਾਂ ਸਾਹ ਦੀ ਲਾਗ ਕਾਰਨ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਟਿਊਮਰ (ਕੈਂਸਰ): ਕੈਂਸਰ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਕਾਰਨ 6.4% ਮੌਤਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ, 2015 ਤੋਂ 2019 ਦੌਰਾਨ 2.06 ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕੈਂਸਰ ਨਾਲ ਮੌਤ ਹੋਈ।
ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ: 5.7% ਮੌਤਾਂ ਲਈ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ।
ਪਾਚਨ ਰੋਗ: 5.3% ਮੌਤਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਪਾਚਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹਨ।
ਬੁਖਾਰ: ਬੁਖਾਰ ਵਰਗੀਆਂ ਆਮ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਕਾਰਨ ਵੀ 4.9% ਮੌਤਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।
ਸ਼ੂਗਰ: 3.5% ਮੌਤਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਸ਼ੂਗਰ (ਡਾਇਬਟੀਜ਼) ਹੈ।
ਪਿਸ਼ਾਬ-ਜਣਨ ਰੋਗ: ਕੁੱਲ ਮੌਤਾਂ ਦਾ 3% ਹਿੱਸਾ ਪਿਸ਼ਾਬ-ਜਣਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਰੋਗਾਂ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰਿਆਂ ਦੇ ਵੱਧਦੇ ਮਾਮਲੇ
ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਭਾਰਤ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਬਦਲਦੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ, ਗਲਤ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਕੋਰੋਨਾ ਟੀਕੇ ਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਸਰਕਾਰੀ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਦਾਅਵੇ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਇਹ ਰਿਪੋਰਟ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਦਿਲ ਦੇ ਰੋਗਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਮੌਤ ਦਰ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।