Delhi 'ਚ ਸਫ਼ਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੜ੍ਹ ਲਓ ਇਹ ਖ਼ਬਰ! ਅੱਜ (1 ਨਵੰਬਰ) ਤੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਡੀਆਂ ਦੀ 'No Entry'
ਬਾਬੂਸ਼ਾਹੀ ਬਿਊਰੋ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 1 ਨਵੰਬਰ, 2025 : ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ 'ਗੰਭੀਰ' (Severe) ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚੀ ਆਬੋ-ਹਵਾ (Air Quality) ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ (air pollution) ਖਿਲਾਫ਼ ਅੱਜ (ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ) ਤੋਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਇੱਕ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਸਖ਼ਤ ਕਦਮ ਲਾਗੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਵਾਹਨਾਂ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੇ ਧੂੰਏਂ 'ਤੇ ਰੋਕ ਲਗਾਉਣ ਲਈ, ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਪੁਰਾਣੇ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਵਾਲੇ ਕਮਰਸ਼ੀਅਲ ਵਾਹਨਾਂ ਦੇ ਦਾਖਲੇ 'ਤੇ ਸਖ਼ਤ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਇਹ ਹੁਕਮ ਹਵਾ ਗੁਣਵੱਤਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਮਿਸ਼ਨ (Commission for Air Quality Management - CAQM) ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਵਿਭਾਗ (Delhi Transport Department) ਵੱਲੋਂ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
ਕਿਹੜੀਆਂ ਗੱਡੀਆਂ ਦੀ Entry ਹੋਈ Ban?
CAQM ਦੇ ਹੁਕਮ ਵਿੱਚ ਸਾਫ਼ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ (1 ਨਵੰਬਰ, 2025) ਤੋਂ, ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ (Other States) ਰਜਿਸਟਰਡ (registered) BS-IV, BS-III ਜਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਵੀ ਪੁਰਾਣੇ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਕਮਰਸ਼ੀਅਲ ਗੁਡਸ ਵਹੀਕਲਜ਼ (Commercial Goods Vehicles) ਦੀ ਐਂਟਰੀ (Entry) ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਬੰਦੀਸ਼ੁਦਾ (restricted) ਰਹੇਗੀ।
1. ਇਹ ਨਿਯਮ ਹਲਕੇ (Light Good Vehicles - LGV), ਦਰਮਿਆਨੇ (Medium Good Vehicles - MGV) ਅਤੇ ਭਾਰੀ (Heavy Good Vehicles - HGV) ਸਾਰੇ ਮਾਲ-ਵਾਹਕ ਵਾਹਨਾਂ 'ਤੇ ਲਾਗੂ ਹੋਵੇਗਾ।
2. ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਹਵਾ ਵਿੱਚ PM (Particulate Matter) ਅਤੇ Nitrogen Oxide ਦੇ ਨਿਕਾਸ (emission) ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
3. ਇਹ ਕਦਮ ਗ੍ਰੇਡਿਡ ਰਿਸਪਾਂਸ ਐਕਸ਼ਨ ਪਲਾਨ (Graded Response Action Plan - GRAP) ਤਹਿਤ ਚੁੱਕਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲੀ ਹੈ ਛੋਟ (Exemptions)
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਪਾਬੰਦੀ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਾਹਨਾਂ ਦੇ ਦਾਖਲੇ 'ਤੇ ਕੋਈ ਰੋਕ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ:
1. BS-VI ਮਾਪਦੰਡ: BS-VI ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਵਾਹਨ (ਪੈਟਰੋਲ/ਡੀਜ਼ਲ)।
2. CNG/LNG/ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ: ਸਾਰੇ ਸਾਫ਼ ਈਂਧਨ (clean fuel) ਜਿਵੇਂ CNG, LNG ਅਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਵਾਹਨਾਂ 'ਤੇ ਕੋਈ ਰੋਕ ਨਹੀਂ ਹੈ।
3. ਦਿੱਲੀ ਰਜਿਸਟਰਡ: ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰਡ (Delhi-Registered) ਕਮਰਸ਼ੀਅਲ ਗੁਡਸ ਵਹੀਕਲਜ਼ (Commercial Goods Vehicles) 'ਤੇ ਇਹ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ।
4. ਨਿੱਜੀ ਵਾਹਨ: ਇਹ ਨਿਯਮ ਸਿਰਫ਼ ਕਮਰਸ਼ੀਅਲ ਗੁਡਸ ਵਹੀਕਲਜ਼ 'ਤੇ ਹੈ। ਨਿੱਜੀ ਵਾਹਨਾਂ (Private Vehicles) ਅਤੇ ਟੈਕਸੀ ਸੇਵਾਵਾਂ (Ola/Uber) 'ਤੇ ਫਿਲਹਾਲ ਇਹ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
BS-IV ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲੀ 1 ਸਾਲ ਦੀ 'ਅਸਥਾਈ' ਰਾਹਤ
ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਇੰਡਸਟਰੀ (Transport Industry) ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ, ਸਰਕਾਰ ਨੇ BS-IV ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੀ ਅਸਥਾਈ ਛੋਟ (temporary exemption) ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
1. 31 ਅਕਤੂਬਰ, 2026 ਤੱਕ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ: BS-IV ਮਾਪਦੰਡ ਵਾਲੇ ਡੀਜ਼ਲ ਕਮਰਸ਼ੀਅਲ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ 31 ਅਕਤੂਬਰ, 2026 ਤੱਕ (ਯਾਨੀ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੀ ਸੀਮਤ ਮਿਆਦ) ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗੀ।
2. ਇਹ 'ਅਸਥਾਈ ਦੌਰ' (transition period) ਟਰਾਂਸਪੋਰਟਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ BS-VI ਮਾਪਦੰਡ ਵਿੱਚ ਅਪਗ੍ਰੇਡ (upgrade) ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਦੇਣ ਲਈ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਕਿਉਂ ਪਈ ਇਸ Ban ਦੀ ਲੋੜ?
ਇਹ ਸਖ਼ਤ ਫੈਸਲਾ CAQM ਦੀ 17 ਅਕਤੂਬਰ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸਦੀ ਲੋੜ ਇਸ ਲਈ ਪਈ ਕਿਉਂਕਿ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ (air quality) ਲਗਾਤਾਰ ਵਿਗੜ ਰਹੀ ਹੈ।
1. 'ਗੰਭੀਰ' ਸ਼੍ਰੇਣੀ 'ਚ ਹਵਾ: ਦਿੱਲੀ 'ਚ ਹਰ ਸਾਲ ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਜਨਵਰੀ ਤੱਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ (pollution) ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
2. AQI 900 ਤੱਕ: SAFAR ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਕਤੂਬਰ ਦੇ ਆਖਰੀ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਕਈ ਇਲਾਕਿਆਂ (ਜਿਵੇਂ ਆਨੰਦ ਵਿਹਾਰ, ਅਸ਼ੋਕ ਵਿਹਾਰ) ਵਿੱਚ AQI 400 ਤੋਂ 900 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜੋ "ਗੰਭੀਰ ਅਤੇ ਬੇਹੱਦ ਖ਼ਤਰਨਾਕ" (severe and hazardous) ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।