ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ: ਵਿਲੱਖਣ ਖਗੋਲੀ ਘਟਨਾ
ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ ਦਿਖੇਗਾ ਦੁਰਲੱਭ ਅੰਸ਼ਕ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ-ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲਾ ਮੌਕਾ!
-ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬਸਿਆਲਾ-
ਔਕਲੈਂਡ, 19 ਸਤੰਬਰ 2025- ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਦੁਰਲੱਭ ਅੰਸ਼ਕ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ ਅਤੇ ਇਹ ਵਾਕਿਆ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲਾ ਮੌਕਾ ਹੋਵੇਗਾ ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਇਸਨੂੰ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਰ ਕੋਨੇ ਵਿਚ ਵੇਖ ਸਕਣਗੇ।
ਇਹ ਖਗੋਲੀ ਘਟਨਾ ਸੋਮਵਾਰ 22 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗੀ, ਜਦੋਂ ਚੰਦਰਮਾ ਚੜ੍ਹਦੇ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਢੱਕ ਲਵੇਗਾ। ਸਟਾਰਡੋਮ ਆਬਜ਼ਰਵੇਟਰੀ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਦੋਂ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹੇਗਾ, ਤਾਂ ਇਹ ਗ੍ਰਹਿਣ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਜਾਰੀ ਹੋਵੇਗਾ।
ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਇੱਕ ਖਗੋਲੀ ਘਟਨਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਚੰਦਰਮਾ ਸੂਰਜ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਚੰਦਰਮਾ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਜਾਂ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਢੱਕ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸੂਰਜ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣਾ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਗ੍ਰਹਿਣ ਇੰਨਾ ਖਾਸ ਕਿਉਂ ਹੈ?
ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨੀ ਜੋਸ਼ ਔਰਾਕੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਅੰਸ਼ਕ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਇਸ ਲਈ ਬਹੁਤ ਖਾਸ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਿਰਫ ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਵਿੱਚ ਹੀ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕੇਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, 2012 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸੀਂ ਅਜਿਹਾ ਗ੍ਰਹਿਣ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸਨੂੰ ਦੇਖਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਨਾ ਗੁਆਓ।
ਸਵੇਰ ਵੇਲੇ ਜਦੋਂ ਸੂਰਜ ਨਿਕਲੇਗਾ, ਤਾਂ ਇਹ ਇੱਕ ਅਰਧ ਚੰਦਰਮਾ ਵਾਂਗ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗਾ। ਅਗਲੇ ਇੱਕ ਘੰਟੇ ਵਿੱਚ, ਚੰਦਰਮਾ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਢੱਕਦਾ ਹੋਇਆ ਅੱਗੇ ਵਧੇਗਾ।
ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿੱਥੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਔਰਾਕੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਵੇਰੇ 7 ਵਜੇ ਪੂਰਬੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਸਾਫ਼ ਆਸਮਾਨ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਰਹੇਗਾ। ਗ੍ਰਹਿਣ ਸਵੇਰੇ 8 ਵਜੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਦੋਂ ਚੰਦਰਮਾ ਸੂਰਜ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਨਿਕਲ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੀਆਂ ਕਈ ਖਗੋਲੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਕੁੱਲ ਚੰਦਰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਵੀ ਸੀ।
ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਗ੍ਰਹਿਣ ਦੌਰਾਨ ਸੂਰਜ ਦਾ ਕਿੰਨਾ ਹਿੱਸਾ ਢੱਕਿਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਇਹ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰਾ ਹੋਵੇਗਾ:
ਆਕਲੈਂਡ: 60%
ਟੌਰੰਗਾ: 61%
ਗਿਸਬੋਰਨ: 62%
ਨਿਊ ਪਲਾਈਮਾਊਥ: 63%
ਵੈਲਿੰਗਟਨ: 66%
ਕ੍ਰਾਈਸਟਚਰਚ: 69%
ਕਵੀਂਸਟਾਊਨ ਅਤੇ ਡੁਨੇਡਿਨ: 71%
ਇਨਵਰਕਾਰਗਿਲ: 72%
ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ
ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਦੇਖਣਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਧੇ ਸੂਰਜ ਵੱਲ ਨਾ ਦੇਖੋ! ਸਟਾਰਡੋਮ ਨੇ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਲਈ ਸਿਰਫ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਸੋਲਰ ਵਿਊਇੰਗ ਗਲਾਸ ਹੀ ਵਰਤੋ। ਆਮ ਸਨਗਲਾਸ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨਹੀਂ ਹਨ।
ਜੇਕਰ ਮੌਸਮ ਸਾਫ਼ ਰਿਹਾ, ਤਾਂ ਸਟਾਰਡੋਮ ਸਵੇਰੇ 6 ਵਜੇ ਤੋਂ 8 ਵਜੇ ਤੱਕ ਮਾਊਂਗਾਕੀਕੀ/ਵਨ ਟਰੀ ਹਿੱਲ ’ਤੇ ਇੱਕ ਮੁਫਤ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।