ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਅਨੁਰਾਗ ਰਸਤੋਗੀ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ 60ਵੇਂ ਜਨਮਦਿਨ 'ਤੇ ਮਿਲਿਆ ਖਾਸ ਤੋਹਫ਼ਾ
- 30 ਜੂਨ ਨੂੰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਆਈ.ਏ.ਐਸ. ਸੇਵਾ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦਾ ਵਾਧਾ
- ਭਾਵੇਂ 1958 ਦੇ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ 6 ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਵਾਧਾ ਦੇਣ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੈ, ਪਰ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 1960 ਦੇ ਸੇਵਾ ਸ਼ਰਤ ਦੇ ਬਾਕੀ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਕੀਤਾ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦਾ ਵਾਧਾ - ਐਡਵੋਕੇਟ ਹੇਮੰਤ ਕੁਮਾਰ
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 20 ਜੂਨ 2025 - ਹਰਿਆਣਾ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ, 1990 ਬੈਚ ਦੇ ਆਈ.ਏ.ਐਸ. ਅਫਸਰ ਅਨੁਰਾਗ ਰਸਤੋਗੀ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ 60ਵੇਂ ਜਨਮਦਿਨ 'ਤੇ ਇੱਕ ਖਾਸ ਤੋਹਫ਼ਾ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਰਸਤੋਗੀ ਨੇ ਇਸ ਮਹੀਨੇ 30 ਜੂਨ 2025 ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਸੇਵਾ (IAS) ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਣਾ ਸੀ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੇਵਾ ਕਾਲ ਵਿੱਚ 1 ਜੁਲਾਈ 2025 ਤੋਂ ਪੂਰੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਲਈ IAS ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਲਈ ਯਾਨੀ 30 ਜੂਨ 2026 ਤੱਕ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 19 ਜੂਨ ਨੂੰ, ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਹਰਿਆਣਾ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਭੇਜਿਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 20 ਜੂਨ ਨੂੰ ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਲੋੜੀਂਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਵਕੀਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਮਾਹਰ ਹੇਮੰਤ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਅਨੁਰਾਗ ਰਸਤੋਗੀ ਨੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ, 20 ਜੂਨ, 2025 ਨੂੰ ਹੀ 60 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਪੂਰੀ ਕਰ ਲਈ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਧਿਕਾਰਤ ਰਿਕਾਰਡ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਨਮ ਮਿਤੀ 21 ਜੂਨ, 1965 ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਕਿਸੇ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਹਨ ਪਰ ਇੱਕ ਰਾਜ ਆਈਏਐਸ ਹਨ। ਕੇਡਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਸੀਨੀਅਰ ਅਹੁਦੇ ਭਾਵ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ 'ਤੇ ਤਾਇਨਾਤ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਉਂਕਿ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਸਰਵਿਸਿਜ਼ (ਮੌਤ ਅਤੇ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਲਾਭ) ਨਿਯਮ, 1958 ਦੇ ਨਿਯਮ 16 (1) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਹ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਸਰਵਿਸ ਯਾਨੀ ਕਿ ਆਈਏਐਸ/ਆਈਪੀਐਸ/ਆਈਐਫਐਸ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ। ਅਧਿਕਾਰੀ ਉਸ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਆਖਰੀ ਦਿਨ ਦੀ ਦੁਪਹਿਰ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦਿਨ ਉਹ 60 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਰਸਤੋਗੀ ਦੇ ਆਈ.ਏ.ਐਸ. ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਇਸ ਮਹੀਨੇ 30 ਜੂਨ, 2025 ਨੂੰ ਹੋਣੀ ਸੀ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਹੇਮੰਤ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਅਨੁਰਾਗ ਰਸਤੋਗੀ ਨੂੰ ਆਈਏਐਸ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 1990 ਬੈਚ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦਾ ਐਕਸਟੈਂਸ਼ਨ ਮਿਲਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਸੀਨੀਅਰ ਦੋ ਆਈਏਐਸ ਅਧਿਕਾਰੀ... ਰਾਜਪਾਲ ਦੇ ਆਈਏਐਸ ਕਾਰਨ ਸੁਧੀਰ ਰਾਜਪਾਲ ਅਤੇ ਡਾ. ਸੁਮਿਤਾ ਮਿਸ਼ਰਾ ਨਾਮਕ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਹਰਿਆਣਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਬਣਨ ਦਾ ਰਸਤਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ 30 ਨਵੰਬਰ, 2026 ਨੂੰ ਹੋਣੀ ਤੈਅ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਡਾ. ਮਿਸ਼ਰਾ ਦੀ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ 31 ਜਨਵਰੀ, 2027 ਨੂੰ ਹੋਣੀ ਤੈਅ ਹੈ।
ਹੇਮੰਤ ਨੇ ਅੱਗੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਸਾਢੇ 19 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਨਵੰਬਰ, 2005 ਵਿੱਚ ਉਪਰੋਕਤ ਨਿਯਮ 1958 ਦੇ ਨਿਯਮ 16 (1) ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸੋਧ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਜੇਕਰ ਸਬੰਧਤ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਰਾਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਯਾਨੀ ਆਈਏਐਸ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਲਈ ਜਨਤਕ ਹਿੱਤ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਠੋਸ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਭੇਜਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਉਸ ਰਾਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਦੇ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਤਾਇਨਾਤ ਅਤੇ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋ ਰਹੇ ਆਈਏਐਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਦੇ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਕਿਉਂਕਿ ਰਸਤੋਗੀ ਨੂੰ 6 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੀ ਆਈਏਐਸ ਸੇਵਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸੇ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਵਿਸਥਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 1960 ਵਿੱਚ ਬਣਾਏ ਗਏ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਸਰਵਿਸਿਜ਼ (ਸੇਵਾ ਸ਼ਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਮਾਮਲੇ) ਨਿਯਮ, 1958 ਦੇ ਨਿਯਮ ਨੰਬਰ 3 ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਅਜਿਹਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਉਪਰੋਕਤ ਨਿਯਮ ਨੰਬਰ 3 ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ, ਹੇਮੰਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਨਿਯਮ ਇਸ ਲਈ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਸਰਵਿਸ ਦਾ ਕੋਈ ਮੈਂਬਰ ਯਾਨੀ ਕਿ IAS/IPS/IFS, ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਅਧਿਕਾਰੀ 'ਤੇ ਲਾਗੂ ਸੇਵਾ ਨਿਯਮ ਅਤੇ ਨਿਯਮ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਬੇਲੋੜੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ, ਉਸ ਖਾਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਅਜਿਹੇ ਨਿਯਮਾਂ ਅਤੇ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚ ਢਿੱਲ ਜਾਂ ਢਿੱਲ ਦੇ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਨੁਰਾਗ ਰਸਤੋਗੀ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਆਈਏਐਸ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਉਪਰੋਕਤ ਨਿਯਮ 1958 ਦੇ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਨਿਯਮ 16(1) ਵਿੱਚ ਦੱਸੇ ਗਏ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇੱਕ ਪੂਰੇ ਸਾਲ ਲਈ ਸੇਵਾ ਦੇ ਵਾਧੇ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਲਈ, 1960 ਦੇ ਨਿਯਮ ਦੇ ਨਿਯਮ 3 ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਹੇਮੰਤ ਨੇ ਅੱਗੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 1984 ਬੈਚ ਦੇ ਆਈਏਐਸ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਨੂੰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਦੁਰਗਾ ਸ਼ੰਕਰ ਮਿਸ਼ਰਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ 31 ਦਸੰਬਰ, 2021 ਨੂੰ ਹੋਣੀ ਸੀ, ਨੂੰ ਜਨਵਰੀ 2022 ਤੋਂ ਜੂਨ 2024 ਤੱਕ ਦੋ ਵਾਰ ਇੱਕ ਸਾਲ ਅਤੇ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦਾ ਆਈਏਐਸ ਕਾਰਜਕਾਲ ਵਧਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਯਾਨੀ ਕੁੱਲ ਢਾਈ ਸਾਲ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਓਡੀਸ਼ਾ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ, 1990 ਬੈਚ ਦੇ ਆਈਏਐਸ ਮਨੋਜ ਆਹੂਜਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ 31 ਦਸੰਬਰ, 2024 ਨੂੰ ਹੋਣੀ ਸੀ, ਨੂੰ 1 ਜਨਵਰੀ, 2025 ਤੋਂ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦਾ ਆਈਏਐਸ ਐਕਸਟੈਂਸ਼ਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇੱਕ ਐਕਸਟੈਂਸ਼ਨ 1990 ਬੈਚ ਦੇ ਆਈਏਐਸ ਹਨ। ਪ੍ਰਬੋਧ ਸਕਸੈਨਾ, ਜੋ 31 ਮਾਰਚ, 2025 ਨੂੰ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਸਨ, ਨੂੰ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2025 ਤੋਂ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦਾ ਵਾਧਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।