Diwali 'ਤੇ ਦਿਲ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ 'ਸਾਵਧਾਨ'! ਪਟਾਕਿਆਂ ਦਾ ਸ਼ੋਰ ਲਿਆ ਸਕਦਾ ਹੈ Heart Attack, ਜਾਣੋ ਕਿਵੇਂ ਬਚੀਏ
ਬਾਬੂਸ਼ਾਹੀ ਬਿਊਰੋ
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 20 ਅਕਤੂਬਰ, 2025: ਰੌਸ਼ਨੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਦਿਵਾਲੀ ਅੱਜ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਧੂਮਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਆਸਮਾਨ ਨੂੰ ਰੌਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਟਾਕੇ ਅਤੇ ਆਤਿਸ਼ਬਾਜ਼ੀ ਜਸ਼ਨ ਦਾ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਹਿੱਸਾ ਹਨ। ਪਰ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਟਾਕਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਦੂਜਾ ਪਹਿਲੂ ਵੀ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਡੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਗੰਭੀਰ ਖ਼ਤਰਾ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਟਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੀ ਕੰਨ ਪਾੜਵੀਂ ਤੇਜ਼ ਆਵਾਜ਼, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਦਿਲ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਜਾਨਲੇਵਾ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
NIH (ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਹੈਲਥ) ਸਮੇਤ ਕਈ ਖੋਜਾਂ ਇਹ ਦੱਸਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਉੱਚ ਡੈਸੀਬਲ (high decibel) ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਦਿਲ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ (Heart Attack) ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਕਾਫੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦਿਵਾਲੀ ਦੌਰਾਨ ਪਟਾਕਿਆਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਅਕਸਰ ਆਮ ਸੁਣਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਤੋਂ ਕਈ ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਬੁਰਾ ਅਸਰ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਪਟਾਕਿਆਂ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਆਵਾਜ਼ ਦਿਲ ਲਈ ਕਿਵੇਂ ਖਤਰਨਾਕ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤਿਉਹਾਰੀ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦਾ ਧਿਆਨ ਕਿਵੇਂ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਪਟਾਕਿਆਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਵਧਦਾ ਹੈ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ?
1. ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ: ਪਟਾਕਿਆਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਅਕਸਰ 130 ਤੋਂ 143 ਡੈਸੀਬਲ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੰਨੀ ਤੇਜ਼ ਆਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦਾ ਤਣਾਅ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ (stress response) ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਤਣਾਅ ਹਾਰਮੋਨ (stress hormones) ਵਧਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ (Blood Pressure) ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ (heart rate) ਵੀ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
2. ਦਿਲ 'ਤੇ ਦਬਾਅ: ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਵਧਣ ਨਾਲ ਦਿਲ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਬਾਅ ਪੈਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਦਿਲ ਦੀ ਕਿਸੇ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਜਾਂ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਕਿਹੜੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖ਼ਤਰਾ?
1. ਦਿਲ ਦੇ ਮਰੀਜ਼: ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਟਾਕਿਆਂ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਆਵਾਜ਼ ਤੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
2. ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦੇ ਰੋਗੀ: ਤੇਜ਼ ਆਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਅਚਾਨਕ ਖਤਰਨਾਕ ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਵੱਧ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
3. ਬਜ਼ੁਰਗ: ਉਮਰ ਵਧਣ ਕਾਰਨ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦਾ ਦਿਲ ਵਧੇਰੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
4. ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ: ਪਟਾਕਿਆਂ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਆਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਮਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਦੋਵਾਂ ਲਈ ਖਤਰਨਾਕ ਹੈ।
ਇਸ ਦਿਵਾਲੀ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਇੰਝ ਰੱਖੋ ਸੁਰੱਖਿਅਤ
1. ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਰਹੋ: ਦਿਲ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੇ ਲੋਕ ਪਟਾਕਿਆਂ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਆਵਾਜ਼ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਜਿੰਨਾ ਹੋ ਸਕੇ ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਰਹਿਣ।
2. ਖਿੜਕੀਆਂ-ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਬੰਦ ਰੱਖੋ: ਘਰ ਦੀਆਂ ਖਿੜਕੀਆਂ ਅਤੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਬੰਦ ਰੱਖੋ ਤਾਂ ਜੋ ਬਾਹਰ ਦਾ ਸ਼ੋਰ ਅਤੇ ਧੂੰਆਂ ਅੰਦਰ ਨਾ ਆ ਸਕੇ।
3. ਈਅਰਪਲੱਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ: ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਕੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਈਅਰਪਲੱਗ (earplugs) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
4. ਤਣਾਅ ਘੱਟ ਕਰੋ: ਜੇਕਰ ਪਟਾਕਿਆਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਘਬਰਾਹਟ ਜਾਂ ਬੇਚੈਨੀ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਧਿਆਨ (meditation) ਅਤੇ ਡੂੰਘੇ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਰਗੀਆਂ ਆਰਾਮ ਦੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ (relaxation techniques) ਅਪਣਾਓ।
5. ਸਿਹਤ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰੋ: ਦਿਵਾਲੀ ਦੌਰਾਨ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਪਣਾ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ (monitor) ਕਰਦੇ ਰਹੋ, ਤਾਂ ਜੋ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਸਾਧਾਰਨ ਬਦਲਾਅ 'ਤੇ ਤੁਰੰਤ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਛੋਟੀਆਂ-ਛੋਟੀਆਂ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਕੇ ਤੁਸੀਂ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਪਿਆਰੇ ਦਿਵਾਲੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਮਨਾ ਸਕਦੇ ਹੋ।