HIV ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਖਤਮ ! ਨਵੀਂ ਦਵਾਈ ਨੂੰ ਮੰਜੂਰੀ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 19 ਜੂਨ 2025: ਐੱਚਆਈਵੀ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਵਾਇਰਸ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਜੇ ਤੱਕ ਕੋਈ ਪੱਕਾ ਇਲਾਜ ਜਾਂ ਟੀਕਾ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਹੁਣ ਇਸਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦਾ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਤਰੀਕਾ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਅਮਰੀਕੀ ਸਰਕਾਰੀ ਏਜੰਸੀ ਐਫਡੀਏ ਨੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਟੀਕੇ ਲੇਨਾਕਾਪਾਵਿਰ (ਬ੍ਰਾਂਡ ਨਾਮ: ਜ਼ਟੂਗੋ) ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਇਹ ਟੀਕਾ ਹਰ 6 ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਵਾਰ ਦੇਣਾ ਪਵੇਗਾ, ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਐੱਚਆਈਵੀ ਦੀ ਲਾਗ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਲਗਭਗ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਦਵਾਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਹੈ ਜੋ ਅਜੇ ਤੱਕ ਐੱਚਆਈਵੀ ਨਾਲ ਸੰਕਰਮਿਤ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਪਰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਟੀਕਾ ਕੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ?
ਲੇਨਾਕਾਪਾਵਿਰ ਟੀਕਾ ਐੱਚਆਈਵੀ ਵਾਇਰਸ ਨੂੰ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਬਾਹਰੀ ਖੋਲ (ਜਿਸਨੂੰ ਕੈਪਸਿਡ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਵਾਇਰਸ ਨੂੰ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਪਣੀਆਂ ਕਾਪੀਆਂ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਹੋਰ ਫੈਲਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਟੀਕਾ ਕਿੰਨਾ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੈ ?
ਲੇਨਾਕਾਪਾਵਿਰ 'ਤੇ ਤਿੰਨ ਵੱਡੇ ਮੈਡੀਕਲ ਟਰਾਇਲ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਨਤੀਜਿਆਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਇਸ ਟੀਕੇ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ 100% ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ, ਭਾਵ ਇੱਕ ਵੀ ਔਰਤ ਸੰਕਰਮਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋਈ। ਇਹ ਮਰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ, ਜਿੱਥੇ ਸਿਰਫ 0.1% ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਾਗ ਦੇਖੀ ਗਈ। ਇਹ ਨਤੀਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮੈਡੀਕਲ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਨਿਊ ਇੰਗਲੈਂਡ ਜਰਨਲ ਆਫ਼ ਮੈਡੀਸਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
ਇਹ ਟੀਕਾ ਕਿਵੇਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਇਹ ਟੀਕਾ ਚਮੜੀ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਡਾਕਟਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸਬਕਿਊਟੇਨੀਅਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਹਰ 6 ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਵਾਰ ਹੀ ਲਗਾਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪੂਰੇ 6 ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ ਵਾਇਰਸ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਅਗਲੀ ਖੁਰਾਕ ਲੈਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਰ ਵਾਰ ਐੱਚਆਈਵੀ ਟੈਸਟ ਕਰਵਾਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋਵੇਗਾ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ ਕਿ ਵਿਅਕਤੀ ਅਜੇ ਵੀ ਐੱਚਆਈਵੀ ਨੈਗੇਟਿਵ ਹੈ।
ਇਹ ਕਿਸਨੂੰ ਮਿਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸਨੂੰ ਨਹੀਂ ?
ਇਹ ਟੀਕਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਹੈ ਜੋ ਐੱਚਆਈਵੀ ਨੈਗੇਟਿਵ ਹਨ, ਯਾਨੀ ਕਿ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਦਾ ਸਾਥੀ HIV ਪਾਜ਼ੀਟਿਵ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਇਹ ਟੀਕਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਭਾਰ 35 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਐੱਚਆਈਵੀ ਦੇ ਕੋਈ ਲੱਛਣ ਨਾ ਹੋਣ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਇਹ ਟੀਕਾ ਐੱਚਆਈਵੀ ਪਾਜ਼ੇਟਿਵ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਸੰਕਰਮਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਇਹ ਟੀਕਾ ਲਗਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਵਾਇਰਸ ਦਵਾਈ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਡਰੱਗ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਇਲਾਜ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕੀ ਇਹੀ ਇਲਾਜ ਹੈ ?
ਨਹੀਂ, ਇਹ ਟੀਕਾ ਕੋਈ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਜੋ ਇਸ ਸਮੇਂ HIV ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਨ ਪਰ ਜੋਖਮ ਵਿੱਚ ਹਨ, ਇਹ ਟੀਕਾ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਢਾਲ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਰਾਇ
ਜਨ ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰ ਡਾ. ਜੁਗਲ ਕਿਸ਼ੋਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਲੇਨਾਕਾਪਾਵੀਰ ਇੱਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਖੋਜ ਹੈ। ਇਹ ਐੱਚਆਈਵੀ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਤਾਂ ਹੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੋਵੇਗਾ ਜਦੋਂ ਇਹ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਿਫਾਇਤੀ ਕੀਮਤ 'ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਹੋਵੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਦਵਾਈ ਮਹਿੰਗੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਗਰੀਬ ਅਤੇ ਲੋੜਵੰਦ ਲੋਕ ਇਸ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿ ਹੁਣ ਐੱਚਆਈਵੀ ਸਬੰਧੀ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਰਤਣ ਦੀ ਕੋਈ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਚੌਕਸੀ ਅਤੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।