'5 ਹਜ਼ਾਰ ਦੀ ਟਿਕਟ 35 ਹਜ਼ਾਰ 'ਚ ਕਿਵੇਂ?' IndiGo ਸੰਕਟ 'ਤੇ High Court ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਪਾਈ ਝਾੜ, ਪੁੱਛਿਆ- ਕੌਣ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ?
ਬਾਬੂਸ਼ਾਹੀ ਬਿਊਰੋ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 10 ਦਸੰਬਰ, 2025: ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਏਅਰਲਾਈਨ ਇੰਡੀਗੋ (IndiGo Airlines) ਦੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸੰਕਟ ਅਤੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੇ ਫਸਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਹਾਈਕੋਰਟ (Delhi High Court) ਨੇ ਸਖ਼ਤ ਰੁਖ ਅਪਣਾਇਆ। ਕੋਰਟ ਨੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਡੀਜੀਸੀਏ (DGCA) ਤੋਂ ਤਿੱਖੇ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛੇ ਅਤੇ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਜਤਾਈ ਕਿ ਆਖਿਰ ਹਾਲਾਤ ਇੰਨੇ ਖਰਾਬ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਗਏ। ਕੋਰਟ ਨੇ ਸਾਫ਼ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਸਦਾ ਅਸਰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ (Economy) 'ਤੇ ਵੀ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ।
5 ਹਜ਼ਾਰ ਦੀ ਟਿਕਟ 35 ਹਜ਼ਾਰ 'ਚ ਵਿਕਣ 'ਤੇ ਕੋਰਟ ਹੈਰਾਨ
ਸੁਣਵਾਈ ਦੌਰਾਨ ਹਾਈਕੋਰਟ ਨੇ ਫਲਾਈਟਾਂ ਦੇ ਕਿਰਾਏ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਬੇਤਹਾਸ਼ਾ ਵਾਧੇ 'ਤੇ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਘੇਰਿਆ। ਜੱਜਾਂ ਦੀ ਬੈਂਚ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ, "ਜੋ ਟਿਕਟ ਪਹਿਲਾਂ 4-5 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੀ ਸੀ, ਉਹ ਸੰਕਟ ਦੇ ਸਮੇਂ 35 ਤੋਂ 39 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਦੀ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਗਈ?"
ਕੋਰਟ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਦੂਜੀਆਂ ਏਅਰਲਾਈਨਾਂ ਦੀ 'ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤੀ' (Opportunism) ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਕੋਰਟ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ, "ਜੇਕਰ ਇੰਡੀਗੋ ਦੀਆਂ ਫਲਾਈਟਾਂ ਰੱਦ (Flight Cancellation) ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਸਨ, ਤਾਂ ਦੂਜੀਆਂ ਏਅਰਲਾਈਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਚੁੱਕਣ ਅਤੇ ਲੁੱਟ ਮਚਾਉਣ ਦੀ ਛੋਟ ਕਿਵੇਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ?"
ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਦਲੀਲ- ਅਸੀਂ ਕੈਪਿੰਗ ਲਗਾਈ, ਏਅਰਲਾਈਨ ਨੇ ਮੁਆਫ਼ੀ ਮੰਗੀ
ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਪੇਸ਼ ਹੋਏ ਏਐਸਜੀ ਚੇਤਨ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਕੋਰਟ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਿਰਾਏ 'ਤੇ ਹੁਣ ਕੈਪਿੰਗ (Price Capping) ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਸਖ਼ਤੀ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇੰਡੀਗੋ ਨੂੰ 'ਕਾਰਨ ਦੱਸੋ ਨੋਟਿਸ' (Show Cause Notice) ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਏਅਰਲਾਈਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਗਲਤੀ ਲਈ ਮੁਆਫ਼ੀ ਮੰਗੀ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੋਰਟ ਨੇ ਇਸ ਦਲੀਲ 'ਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੈਪਿੰਗ ਦਾ ਫੈਸਲਾ 5 ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਲਿਆ ਗਿਆ, ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਜੇਬ 'ਤੇ ਡਾਕਾ ਪਾਇਆ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਸੀ।
"ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਹਰ ਹਾਲ 'ਚ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਦੇਣਾ ਪਵੇਗਾ"
ਹਾਈਕੋਰਟ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਫਲਾਈਟ ਕੈਂਸਲ ਹੋਣ ਜਾਂ ਦੇਰੀ (Flight Delay) ਕਾਰਨ ਜਿਹੜੇ ਯਾਤਰੀ ਏਅਰਪੋਰਟ 'ਤੇ ਫਸੇ ਰਹੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯਮਾਂ ਤਹਿਤ ਪੂਰਾ ਮੁਆਵਜ਼ਾ (Compensation) ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਕੋਰਟ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਭਿਅਕ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਲਾਵਾਰਿਸ ਨਹੀਂ ਛੱਡਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ।"
ਕੋਰਟ ਨੇ ਇੰਡੀਗੋ ਨੂੰ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਡੀਜੀਸੀਏ ਦੇ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਰਿਫੰਡ ਅਤੇ ਮੁਆਵਜ਼ੇ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਪੂਰੀ ਕਰੇ।
ਪਾਇਲਟਾਂ ਦੀ ਥਕਾਵਟ ਅਤੇ FDTL ਦਾ ਮੁੱਦਾ
ਕੋਰਟ ਨੇ ਮੰਨਿਆ ਕਿ ਇਹ ਸੰਕਟ ਪਾਇਲਟਾਂ ਦੇ ਡਿਊਟੀ ਸਮੇਂ (FDTL - Flight Duty Time Limitation) ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਨਾ ਹੋਣ ਅਤੇ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਵਿੱਚ ਆਈ ਗੜਬੜੀ ਕਾਰਨ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਕੋਰਟ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਾਇਲਟਾਂ ਦੀ ਥਕਾਵਟ ਨਾਲ ਹਾਦਸੇ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਏਅਰਲਾਈਨ ਲੋੜੀਂਦੇ ਪਾਇਲਟਾਂ ਦੀ ਭਰਤੀ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਨਾਕਾਮ ਰਹੀ।
ਕਮੇਟੀ ਕਰੇਗੀ ਜਾਂਚ, 9ਵੇਂ ਦਿਨ ਵੀ ਸੰਕਟ ਜਾਰੀ
ਕੋਰਟ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਡੀਜੀਸੀਏ ਨੇ ਇੰਡੀਗੋ ਦੇ ਸੰਚਾਲਨ ਵਿੱਚ ਆਈਆਂ ਕਮੀਆਂ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਲਈ ਇੱਕ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਕਮੇਟੀ (Committee) ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇੰਡੀਗੋ ਦਾ ਸੰਕਟ ਅੱਜ 9ਵੇਂ ਦਿਨ ਵੀ ਜਾਰੀ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਚੱਲਦਿਆਂ ਦਿੱਲੀ, ਮੁੰਬਈ ਸਮੇਤ ਕਈ ਏਅਰਪੋਰਟਾਂ 'ਤੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਯਾਤਰੀ ਅਜੇ ਵੀ ਫਸੇ ਹੋਏ ਹਨ।