Big Breaking : ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਾ ਹੋਇਆ ਐਲਾਨ, ਜਾਣੋ ਕਿਸ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ?
Babushahi Bureau
ਓਸਲੋ/ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 10 ਅਕਤੂਬਰ, 2025: ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ (Nobel Peace Prize) 2025 ਦੇ ਜੇਤੂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਵਾਰ ਇਹ ਵੱਕਾਰੀ ਸਨਮਾਨ ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਿਰੋਧੀ ਨੇਤਾ ਮਾਰੀਆ ਕੋਰੀਨਾ ਮਚਾਡੋ (María Corina Machado) ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਨਾਰਵੇ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਓਸਲੋ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਹੋਈ ਇਸ ਘੋਸ਼ਣਾ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਦਾ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਣ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਚਕਨਾਚੂਰ ਹੋ ਗਿਆ।
ਨਾਰਵੇਈ ਨੋਬਲ ਕਮੇਟੀ (Norwegian Nobel Committee) ਨੇ ਮਚਾਡੋ ਨੂੰ ਇਹ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ਵਿੱਚ ਲੋਕਤੰਤਰ, ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਬਹਾਲੀ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਣਥੱਕ ਅਤੇ ਦਲੇਰ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਕੌਣ ਹਨ ਮਾਰੀਆ ਕੋਰੀਨਾ ਮਚਾਡੋ?
ਮਾਰੀਆ ਕੋਰੀਨਾ ਮਚਾਡੋ ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਿਰੋਧੀ ਨੇਤਾ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ੇ ਤੋਂ ਇੱਕ ਉਦਯੋਗਿਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਹਨ।
1. ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੀ ਹਮਾਇਤੀ: ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 2002 ਵਿੱਚ ਵੋਟਾਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਮੂਹ 'ਸੁਮਾਤੇ' ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਹ 'ਵੇਂਟੇ ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ' ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕੋਆਰਡੀਨੇਟਰ ਹਨ।
2. ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਦਾ ਵਿਰੋਧ: ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨਿਕੋਲਸ ਮਾਦੁਰੋ ਦੀ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿਰੁੱਧ ਲਗਾਤਾਰ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਛੱਡਣ 'ਤੇ ਵੀ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।
3. ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਛਾਣ: ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 2018 ਵਿੱਚ ਬੀਬੀਸੀ ਦੀਆਂ 100 ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ 2025 ਵਿੱਚ ਟਾਈਮ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੇ 100 ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
4. ਚੋਣ ਸੰਘਰਸ਼: 2023 ਵਿੱਚ, ਅਯੋਗ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 2024 ਦੀਆਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਚੋਣ ਜਿੱਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਮੀਦਵਾਰੀ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।
ਕਿਉਂ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਏ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ?
ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਇਸ ਪੁਰਸਕਾਰ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਬੇਚੈਨ ਸਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇ ਕੇ ਖੁਦ ਨੂੰ ਇਸਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਦੱਸ ਰਹੇ ਸਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਨੋਬਲ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮੰਨਣਾ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਿੱਤਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਘੱਟ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਟਰੰਪ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਧੀਆਂ ਤੋਂ ਹਟਣਾ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਯੁੱਧ ਛੇੜਨ ਵਰਗੇ ਕਈ ਅਜਿਹੇ ਕੰਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜੋ ਨੋਬਲ ਦੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਸਾਲ ਦੌੜ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਕੌਣ-ਕੌਣ ਸਨ?
ਇਸ ਸਾਲ ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਲਈ 338 ਵਿਅਕਤੀ ਅਤੇ ਸੰਗਠਨ ਨਾਮਜ਼ਦ ਸਨ। ਮਚਾਡੋ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕੁਝ ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਦਾਅਵੇਦਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ:
1. ਸੂਡਾਨ ਦੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਰਿਸਪਾਂਸ ਰੂਮਜ਼: ਇਹ ਘਰੇਲੂ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਮਾਨਵਤਾਵਾਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਜ਼ਮੀਨੀ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹੈ।
2. ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕੋਰਟ ਆਫ਼ ਜਸਟਿਸ (ICJ) ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕ੍ਰਿਮੀਨਲ ਕੋਰਟ (ICC): ਇਹ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿਸ਼ਵ-ਵਿਆਪੀ ਨਿਆਂ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
3. ਕਮੇਟੀ ਟੂ ਪ੍ਰੋਟੈਕਟ ਜਰਨਲਿਸਟਸ (CPJ): ਇਹ ਸੰਗਠਨ ਪ੍ਰੈਸ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਕਿਉਂ ਹੈ ਖਾਸ?
ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਕਾਰੀ ਸਨਮਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਮੈਡੀਕਲ, ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ, ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਸਵੀਡਨ ਦੇ ਸਟਾਕਹੋਮ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਾ ਇੱਕਮਾਤਰ ਐਲਾਨ ਅਤੇ ਸਮਾਰੋਹ ਨਾਰਵੇ ਦੇ ਓਸਲੋ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਕੀ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਓਸਲੋ 'ਤੇ ਟਿਕੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਹੁਣ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੇ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ (2024) ਇਹ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਪਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰ ਵਿਰੋਧੀ ਸੰਗਠਨ ਨਿਹੋਨ ਹਿਦਾਨਕਿਓ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।