ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਮਾਲਦੀਵ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਹਿੰਗੀ ਸਾਬਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ
ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਕਾਰਨ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬੂੰਦ ਬੂੰਦ ਨੂੰ ਤਰਸ ਰਿਹਾ ਮਾਲਦੀਵ, ਮੋਇਜੂ ਨੇ ਚੀਨ ਤੋਂ 1500 ਟਨ ਪੀਣ ਵਾਲਾ ਪਾਣੀ ਮੰਗਵਾਇਆ।
ਦੀਪਕ ਗਰਗ
ਮਾਲਦੀਵ: 28 ਮਾਰਚ 2024 : ਮਾਲਦੀਵ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮੁਹੰਮਦ ਮੋਇਜ਼ੂ ਨੇ ਸੁਪਨੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੋਚਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਇੰਨੀ ਮਹਿੰਗੀ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗੀ। ਹਾਲਾਤ ਇਹ ਹਨ ਕਿ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਘਿਰੇ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਮਾਲਦੀਵ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬੂੰਦ ਬੂੰਦ ਨੂੰ ਤਰਸ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜਨ ਵਾਲੇ ਮੋਇਜੂ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਇਸ ਸੰਕਟ ਤੋਂ ਨਿਜਾਤ ਪਾਉਣ ਦਾ ਕੋਈ ਰਸਤਾ ਨਾ ਲੱਭਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਤਰਲੇ ਮਾਰ ਕੇ ਉਥੋਂ 1500 ਟਨ ਪੀਣ ਵਾਲਾ ਪਾਣੀ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲਿਆਂਦਾ। ਹੁਣ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕ ਸਵਾਲ ਉਠਾ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਕਰੀਬ 4 ਹਜ਼ਾਰ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਚੀਨ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਮੰਗਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰਵਾਇਤੀ ਮਿੱਤਰ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਮਦਦ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਮੰਗੀ, ਜੋ ਕਿ ਮਾਲਦੀਵ ਤੋਂ ਸਿਰਫ਼ 300 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ।
ਚੀਨ ਨੇ ਤਿੱਬਤ ਦਾ ਪਾਣੀ ਚੋਰੀ ਕਰਕੇ ਮਾਲਦੀਵ ਭੇਜਿਆ ਸੀ
ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਮੋਇਜੂ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਬੇਨਤੀ 'ਤੇ ਚੀਨ ਨੇ ਕੰਟੇਨਰ ਜਹਾਜ਼ ਰਾਹੀਂ 1500 ਟਨ ਪੀਣ ਵਾਲਾ ਪਾਣੀ ਮਾਲਦੀਵ ਭੇਜਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਇਹ ਪਾਣੀ ਕਬਜ਼ੇ ਵਾਲੇ ਤਿੱਬਤ ਦੇ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਦੋਸਤੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ ਮਾਲਦੀਵ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੋਇਜੂ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਚੀਨ ਵੱਲੋਂ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਜਹਾਜ਼ ਮਾਲਦੀਵ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ।
ਮੋਇਜੂ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਨਵੰਬਰ 'ਚ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਸੀ
ਮਾਲਦੀਵ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਸਪਲਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਇਹ ਘਟਨਾ ਤਿੱਬਤ ਆਟੋਨੋਮਸ ਰੀਜਨ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਯਾਨ ਜਿਨਹਾਈ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਮਾਲਦੀਵ ਦੌਰੇ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੌਰੇ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੋਇਜ਼ੂ ਸਮੇਤ ਮਾਲਦੀਵ ਦੇ ਕਈ ਸੀਨੀਅਰ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ। ਇਸੇ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਮੋਇਜੂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸੰਕਟ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਜਹਾਜ਼ ਭੇਜਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਜਹਾਜ਼ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੋਇਜੂ ਸਰਕਾਰ ਹੁਣ ਇਸ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਟਾਪੂਆਂ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰ ਵੰਡਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਚੀਨ ਨਾਲ ਮਿਲਟਰੀ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋਇਆ
ਮਾਲਦੀਵ ਨੂੰ ਚੀਨ ਦੀ ਮਦਦ ਦਾ ਇਹ ਕੋਈ ਪਹਿਲਾ ਮਾਮਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਮੋਇਜ਼ੂ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਮਾਲਦੀਵ ਨੇ ਚੀਨ ਨਾਲ ਇਕ ਸਮਝੌਤੇ 'ਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਉਹ ਚੀਨੀ ਫੌਜ ਤੋਂ ਗੈਰ-ਘਾਤਕ ਫੌਜੀ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਫੌਜੀ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰੇਗਾ। ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮੋਈਜ਼ੂ ਦੀਆਂ ਚੀਨ ਦੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਿਲਟਰੀ ਸਹਿਯੋਗ ਦਫਤਰ ਦੇ ਡਿਪਟੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਮੇਜਰ ਜਨਰਲ ਝਾਂਗ ਬਾਓਕੁਨ ਅਤੇ ਐਕਸਪੋਰਟ-ਇਮਪੋਰਟ ਬੈਂਕ ਆਫ ਚਾਈਨਾ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਰੇਨ ਸ਼ੇਂਗਜੁਨ ਨਾਲ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਇਆ।
ਮਾਲਦੀਵ ਪਾਣੀ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਸੰਕਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ
ਮਾਲਦੀਵ ਵਿੱਚ 26 ਐਟੋਲ ਅਤੇ 1,192 ਆਮ ਟਾਪੂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤੇ ਕੋਰਲ ਚੱਟਾਨਾਂ ਅਤੇ ਰੇਤਲੀ ਚੱਟਾਨਾਂ ਦੇ ਬਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਾਰਨ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਇੰਨਾ ਨੀਵਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪੂਰਾ ਦੇਸ਼ ਪਾਣੀ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਸੰਕਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਕੋਲ ਅਜਿਹੀ ਤਕਨੀਕ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਕੇ ਤਾਜ਼ੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਸਕੇ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਉਸ ਲਈ ਸੰਕਟ ਹੋਰ ਡੂੰਘਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਬਹੁਤ ਮਹਿੰਗੀ ਸਾਬਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ
ਮਾਲਦੀਵ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮੋਇਜ਼ੂ ਦੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਕਾਰਨ ਇਸ ਦਾ ਰਵਾਇਤੀ ਸਹਾਇਕ ਅਤੇ ਮਿੱਤਰ ਭਾਰਤ ਵੀ ਇਸ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਬਣਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਜਦੋਂ ਵੀ ਕੋਈ ਸੰਕਟ ਆਇਆ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਮਦਦ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਹੁੰਚਦਾ ਸੀ। ਦਸੰਬਰ 2014 ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਮਾਲੇ ਵਿੱਚ ਸੀਵਰੇਜ ਕੰਪਨੀ ਕੰਪਲੈਕਸ ਵਿੱਚ ਲੱਗੀ ਭਿਆਨਕ ਅੱਗ ਨੇ ਮਾਲਦੀਵ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦਾ ਗੰਭੀਰ ਸੰਕਟ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਭਾਰਤ ਨੇ 'ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਨੀਰ' ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।
ਸੰਕਟ ਦੇ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਦਦਗਾਰ ਰਿਹਾ ਹੈ
ਇਸ ਤਹਿਤ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੇ ਤੁਰੰਤ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਮਦਦ ਵਜੋਂ 375 ਟਨ ਪੀਣ ਵਾਲਾ ਪਾਣੀ ਮਾਲੇ ਨੂੰ ਪਹੁੰਚਾਇਆ। ਜਦੋਂਕਿ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਦੋ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਆਈਐਨਐਸ ਦੀਪਕ ਅਤੇ ਆਈਐਨਐਸ ਸੁਕੰਨਿਆ ਰਾਹੀਂ 2000 ਟਨ ਪਾਣੀ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਨਾਲ ਮਾਲਦੀਵ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਚਲਾਉਣ ਵਿਚ ਕਾਫੀ ਮਦਦ ਮਿਲੀ।
ਹੁਣ ਮੋਇਜੂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੀਤੇ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਭੁਗਤਣਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ
ਮਾਲਦੀਵ ਦਾ ਉੱਤਰੀ ਟਾਪੂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਲਕਸ਼ਦੀਪ ਦੇ ਮਿਨੀਕੋਏ ਟਾਪੂ ਤੋਂ ਸਿਰਫ਼ 70 ਸਮੁੰਦਰੀ ਮੀਲ ਦੂਰ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਤੱਟ ਤੋਂ ਮਾਲਦੀਵ ਦੀ ਦੂਰੀ ਕਰੀਬ 300 ਨੌਟੀਕਲ ਮੀਲ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਮਾਲਦੀਵ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮੋਇਜ਼ੂ ਦੀ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਸੋਚ ਨੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀ ਦਰਾਰ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਜੋ ਜਲਦੀ ਭਰੀ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕੇਗੀ।