Donald Trump ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ 'ਸ਼ਰਤ' ਮੰਨਣ ਤੋਂ Hamas ਦਾ ਇਨਕਾਰ! ਕਿਹਾ- 'ਅਸੀਂ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਰਾਂਗੇ'
ਬਾਬੂਸ਼ਾਹੀ ਬਿਊਰੋ
ਗਾਜ਼ਾ/ਦੋਹਾ, 18 ਅਕਤੂਬਰ, 2025: ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਹਮਾਸ ਵਿਚਾਲੇ ਜੰਗਬੰਦੀ (ceasefire) ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸਮਝੌਤਾ ਤਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀ ਰਾਹ ਹਾਲੇ ਵੀ ਕੰਡਿਆਂ ਭਰੀ ਹੈ। ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸ਼ਰਤ—ਕਿ ਹਮਾਸ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਥਿਆਰ ਸੁੱਟ ਦੇਵੇ—ਨੂੰ ਹਮਾਸ ਨੇ ਸਿਰੇ ਤੋਂ ਖਾਰਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਹਮਾਸ ਦੇ ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਦੋ-ਟੁੱਕ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਹਥਿਆਰ ਨਹੀਂ ਛੱਡਣਗੇ ਅਤੇ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕੰਟਰੋਲ (security control) ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਸਖ਼ਤ ਰੁਖ਼ ਟਰੰਪ ਦੀ 20-ਸੂਤਰੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਬਣ ਕੇ ਉੱਭਰਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਥਾਈ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਜੇ ਵੀ ਦੂਰ ਦੀ ਕੌਡੀ ਹੈ।
ਹਮਾਸ ਨੇ ਕੀ ਸ਼ਰਤਾਂ ਰੱਖੀਆਂ ਹਨ?
ਹਮਾਸ ਪੋਲਿਟ ਬਿਊਰੋ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਮੁਹੰਮਦ ਨੱਜਲ ਨੇ ਰਾਇਟਰਜ਼ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਇਰਾਦੇ ਸਾਫ਼ ਕਰ ਦਿੱਤੇ:
1. ਹਥਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸੁੱਟਾਂਗੇ: ਨੱਜਲ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਹਮਾਸ ਹਥਿਆਰ ਸੁੱਟਣ (disarmament) ਲਈ ਵਚਨਬੱਧ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਅੰਤਰਿਮ ਮਿਆਦ ਦੌਰਾਨ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੰਭਾਲਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ।
2. 5 ਸਾਲ ਦੀ ਜੰਗਬੰਦੀ: ਸਮੂਹ ਤਬਾਹ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਗਾਜ਼ਾ ਦੇ ਮੁੜ-ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਪੰਜ ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੀ ਜੰਗਬੰਦੀ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ, ਇਸਦੀ ਗਾਰੰਟੀ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰੇਗੀ ਕਿ ਫਲਸਤੀਨੀਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਰਾਸ਼ਟਰ (statehood) ਦਾ ਦਰਜਾ ਮਿਲਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ।
3. ਜਨਤਕ ਫਾਂਸੀ ਦਾ ਬਚਾਅ: ਹਮਾਸ ਵੱਲੋਂ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੇ ਘਾਟ ਉਤਾਰੇ ਜਾਣ ਦਾ ਬਚਾਅ ਕਰਦਿਆਂ ਨੱਜਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਹਮੇਸ਼ਾ "ਅਸਾਧਾਰਨ ਉਪਾਅ" (extraordinary measures) ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ, ਉਹ ਕਤਲ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀ ਸਨ।
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦਾ ਸਖ਼ਤ ਰੁਖ਼
ਹਮਾਸ ਦੇ ਇਸ ਬਿਆਨ 'ਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਤਿੱਖੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬੈਂਜਾਮਿਨ ਨੇਤਨਯਾਹੂ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਜੰਗਬੰਦੀ ਸਮਝੌਤੇ ਪ੍ਰਤੀ ਵਚਨਬੱਧ ਹੈ, ਪਰ ਹਮਾਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨੀਆਂ ਪੈਣਗੀਆਂ।
1. "ਹਮਾਸ ਨੇ ਧੋਖਾ ਦਿੱਤਾ": ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਹਮਾਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਬੰਧਕਾਂ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕਰਨਾ ਸੀ, ਪਰ ਉਸਨੇ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਬੰਧਕਾਂ ਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਕਿੱਥੇ ਹਨ।"
2. "ਹਥਿਆਰ ਤਾਂ ਸੁੱਟਣੇ ਹੀ ਪੈਣਗੇ": ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ, "ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਤਹਿਤ ਹਮਾਸ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰ ਸੁੱਟਣੇ ਹੀ ਪੈਣਗੇ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ। ਹਮਾਸ ਨੂੰ 20-ਸੂਤਰੀ ਯੋਜਨਾ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਸਮਾਂ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।"
ਕੀ ਹੈ ਟਰੰਪ ਦੀ ਯੋਜਨਾ?
ਟਰੰਪ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੰਗਬੰਦੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ 20 ਜਿਊਂਦੇ ਬੰਧਕਾਂ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਅਤੇ ਗਾਜ਼ਾ ਤੋਂ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਅੰਸ਼ਕ ਵਾਪਸੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮੁੱਖ ਮੁੱਦਾ ਹਮਾਸ ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਅਤੇ ਗਾਜ਼ਾ ਦਾ ਭਵਿੱਖੀ ਸ਼ਾਸਨ ਹੈ, ਜਿਸ 'ਤੇ ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਡੂੰਘਾ ਮਤਭੇਦ ਹੈ।
ਜਿੱਥੇ ਟਰੰਪ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਵਿੱਚ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਮੇਟੀ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਾਸਿਤ ਇੱਕ ਅਸਥਾਈ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹਮਾਸ ਦੀ ਕੋਈ ਭੂਮਿਕਾ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਹਮਾਸ ਗਾਜ਼ਾ 'ਤੇ ਆਪਣਾ ਕੰਟਰੋਲ ਛੱਡਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਇਸ ਗਤੀਰੋਧ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸਥਾਈ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ 'ਤੇ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।