Punjab Weather : ਠੰਢ ਵਧੀ, ਪਰ ਹਵਾ 'ਜ਼ਹਿਰੀਲੀ'! ਜਾਣੋ ਤੁਹਾਡੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ AQI ਅਤੇ ਅੱਜ ਕਿਵੇਂ ਦਾ ਰਹੇਗਾ ਮੌਸਮ
ਬਾਬੂਸ਼ਾਹੀ ਬਿਊਰੋ
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 27 ਅਕਤੂਬਰ, 2025 : ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਸਰਦੀ ਦਸਤਕ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ (Air Quality) ਜਾਨਲੇਵਾ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ। ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ (Weather Dept) ਅਨੁਸਾਰ, ਜਿੱਥੇ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਜਾਰੀ ਰਹਿਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ (Pollution) ਦਾ ਵਧਦਾ ਪੱਧਰ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਦਮ ਘੁੱਟ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਕਿਵੇਂ ਦਾ ਰਹੇਗਾ ਅੱਜ ਦਾ ਮੌਸਮ? (Weather Forecast)
1. ਤਾਪਮਾਨ ਘਟੇਗਾ: ਪਿਛਲੇ 24 ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿੱਚ 0.1 ਡਿਗਰੀ ਦੀ ਮਾਮੂਲੀ ਗਿਰਾਵਟ ਹੋਈ ਹੈ, ਪਰ ਅੱਜ (ਸੋਮਵਾਰ) ਇਸ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 2 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਦੀ ਹੋਰ ਗਿਰਾਵਟ ਆਉਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ।
2. ਠੰਢੀਆਂ ਸਵੇਰਾਂ-ਰਾਤਾਂ: ਸਵੇਰ ਅਤੇ ਰਾਤਾਂ ਹੁਣ ਕਾਫੀ ਠੰਢੀਆਂ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣਗੀਆਂ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਧੁੱਪ ਨਿਕਲਣ ਨਾਲ ਥੋੜ੍ਹੀ ਗਰਮੀ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
3. ਮੌਸਮ ਖੁਸ਼ਕ: ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਮੌਸਮ ਖੁਸ਼ਕ (dry) ਬਣੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਹੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ, ਬਾਰਿਸ਼ ਦੀ ਕੋਈ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਬਣਿਆ ਜਾਨਲੇਵਾ, ਰੂਪਨਗਰ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਸ਼ਹਿਰ!
ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਸੰਕਟ ਬੇਹੱਦ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਤਾਪਮਾਨ ਡਿੱਗਣ ਨਾਲ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਦਬਾਅ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ 'ਏਅਰਲੌਕ' (Airlock) ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕ ਤੱਤ (pollutants) ਹੇਠਾਂ ਹੀ ਫਸ ਕੇ ਰਹਿ ਗਏ ਹਨ।
1. ਰੂਪਨਗਰ (Rupnagar) ਸਭ ਤੋਂ ਖ਼ਤਰਨਾਕ: ਕੇਂਦਰੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕੰਟਰੋਲ ਬੋਰਡ (CPCB) ਅਨੁਸਾਰ, ਰੂਪਨਗਰ ਦਾ ਹਵਾ ਗੁਣਵੱਤਾ ਸੂਚਕਾਂਕ (AQI) 500 ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜੋ 'ਗੰਭੀਰ ਪਲੱਸ' (Severe Plus) ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀਮਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬੇਹੱਦ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
2. ਜਲੰਧਰ (Jalandhar) ਵੀ 'ਗੰਭੀਰ': ਜਲੰਧਰ ਦਾ AQI 439 ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜੋ 'ਗੰਭੀਰ' (Severe) ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।
3. ਬਠਿੰਡਾ ਅਤੇ ਲੁਧਿਆਣਾ: ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦਾ ਔਸਤ AQI ਵੀ 200 ('ਖਰਾਬ' - Poor) ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
4. ਐਤਵਾਰ ਦਾ ਔਸਤ: ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਔਸਤ AQI 156 ('ਦਰਮਿਆਨਾ' - Moderate) ਸੀ, ਪਰ ਚਿੰਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦਾ AQI 100 ('ਅਸੰਤੋਸ਼ਜਨਕ' - Unsatisfactory) ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਸੀ।
ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਿਉਂ ਵਧਦਾ ਹੈ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ? (ਵਿਗਿਆਨਕ ਕਾਰਨ)
ਮਾਹਿਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ, ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵਧਣ ਦਾ ਇੱਕ ਖਾਸ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ:
1. 'ਲੌਕਿੰਗ ਲੇਅਰ' (Locking Layer): ਰਾਤ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਠੰਢੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਗਰਮੀ ਛੱਡਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਗਰਮੀ ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ 50-100 ਮੀਟਰ ਉੱਪਰ ਉੱਠ ਕੇ ਇੱਕ 'ਲੌਕਿੰਗ ਪਰਤ' (Inversion Layer) ਬਣਾ ਲੈਂਦੀ ਹੈ।
2. ਹਵਾ ਦਾ ਫਸਣਾ: ਇਹ ਪਰਤ ਹੇਠਾਂ ਦੀ ਠੰਢੀ ਹਵਾ ਨੂੰ ਉੱਪਰ ਉੱਠਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦੀ ਹੈ।
3. ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕ ਕੈਦ: ਇਸੇ ਠੰਢੀ, ਸਥਿਰ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਕਣ (pollutants) ਫਸ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉੱਪਰ ਨਹੀਂ ਜਾ ਪਾਉਂਦੇ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹੇਠਲੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਧੂੰਆਂ ਅਤੇ ਧੁੰਦ (smog) ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।