33 ਕੋਟੀ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤੇ ਜਾਂ 33 ਕਰੋੜ...?- ਸੰਦੀਪ ਕੁਮਾਰ
ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਧਰਮ ਹੈ ਜੋ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੀ ਰਚਨਾ ਤੋਂ ਹੀ ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਇੱਕ ਅਟੱਲ ਅੰਗ ਹੈ, ਜੋ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਚੱਲੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਵੇਦਾਂ, ਉਪਨਿਸ਼ਦਾਂ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਣਿਤ ਇਹ ਪੂਜਾ ਵਿਧੀਆਂ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੇ ਹਰ ਅੰਗ ਨੂੰ ਇਲਾਹੀ ਮੰਨ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪੂਜਨ ਯੋਗ ਸਮਝਦੀਆਂ ਹਨ। ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਦੇ ਤੱਤਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਤੱਕ, ਹਰ ਚੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਇਲਾਹੀ ਤੱਤ ਮੌਜੂਦ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤੇ ਵਜੋਂ ਪੂਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਉਪਾਸਨਾ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਹਨ, ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਗੇ। ਇਹ ਨਾ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਰਸਮੀ ਕਿਰਿਆ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਗਹਿਰੀ ਆਸਥਾ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ, ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਮ ਨਾਲ ਜੋੜਦੀ ਹੈ।
ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੀ ਰਚਨਾ ਤੋਂ ਹੀ ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਇੱਕ ਲਗਾਤਾਰ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਜੋਂ ਚੱਲੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਵੇਦਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਣਿਤ ਹੈ ਕਿ ਬ੍ਰਹਮਾ, ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਅਤੇ ਮਹੇਸ਼ ਵਰਗੇ ਮਹਾਨ ਦੇਵਤੇ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੀ ਰਚਨਾ, ਪਾਲਣ ਅਤੇ ਵਿਨਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਵਜੋਂ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, ਅੱਗ ਨੂੰ ਅਗਨੀ ਦੇਵਤਾ, ਹਵਾ ਨੂੰ ਵਾਯੂ ਦੇਵਤਾ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਵਰੁਣ ਦੇਵਤਾ ਵਜੋਂ ਪੂਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੂਜਾ ਵਿਧੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉੱਤਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦੁਰਗਾ ਪੂਜਾ ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ ਹੈ ਤਾਂ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਗਣੇਸ਼ ਚਤੁਰਥੀ ਵਰਗੇ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੀ ਆਸਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਉਪਾਸਨਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸਖ਼ਤ ਨਿਯਮ ਨਹੀਂ ਹਨ ਜੋ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਜਿਹੀ ਵਿਧੀ ਥੋਪਦੇ ਹੋਣ, ਬਲਕਿ ਇਹ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਆਸਥਾ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾ ਉੱਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹੈ।
ਪਰ ਇਸ ਸਭ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਗਲਤਫਹਿਮੀ ਹੈ ਜੋ ਅੱਜ ਵੀ ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਅਕਸਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ 33 ਕਰੋੜ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਮਜ਼ਾਕ ਵਜੋਂ ਵਰਤਦੇ ਹਨ। ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਅਜਿਹੇ ਅਭੱਦਰ ਚੁਟਕਲੇ ਅਤੇ ਮੀਮਸ ਵਾਇਰਲ ਹੁੰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਇਸ ਧਰਮ ਨੂੰ ਅਜੀਬ ਅਤੇ ਅਸੰਭਵ ਦੱਸਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਸ ਗਲਤਫਹਿਮੀ ਦਾ ਮੂਲ ਕਾਰਨ ਕੀ ਹੈ? ਤਾਂ ਇਹ ਵਾਪਸ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਭਾਰਤ ਦੇ ਗੁਲਾਮੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਰੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਅਧੂਰਾ ਗਿਆਨ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵੀ, ਭਾਰਤੀ ਧਰਮ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ। ਪਰ ਇਸ ਅਨੁਵਾਦ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਘਟੀਆ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਨੂੰ ਵਰਤਿਆ ਅਤੇ ਛੇੜਛਾੜ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ਨੂੰ ਵਿਵਾਦਿਤ ਬਣਾਉਣਾ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਮਜ਼ਾਕ ਦਾ ਪਾਤਰ ਬਣਾਉਣਾ ਸੀ, ਤਾਂ ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਆਸਥਾ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਅੱਜ ਵੀ ਇਹ ਗਲਤਫਹਿਮੀ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ।
ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਵੇਦਾਂ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਣਿਤ ਹਨ "33 ਕੋਟੀ" ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤੇ, ਨਾ ਕਿ 33 ਕਰੋੜ। ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਿੱਚ "ਕੋਟੀ" ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਦੋ ਅਰਥ ਹਨ - ਇੱਕ "ਕਿਸਮ" ਜਾਂ "ਸ਼੍ਰੇਣੀ" ਹੈ, ਅਤੇ ਦੂਜਾ "ਕਰੋੜ" ਹੈ। ਪਰ ਧਰਮ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ "ਕਿਸਮਾਂ" ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, 33 ਕੋਟੀ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤੇ ਮਤਲਬ 33 ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤੇ ਹਨ, ਨਾ ਕਿ 33 ਕਰੋੜ। ਇਹ ਗਲਤ ਅਨੁਵਾਦ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਚਾਲ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ਨੂੰ ਅਜੀਬ ਅਤੇ ਅਸੰਭਵ ਦੱਸ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਨੀਵਾਂ ਵਿਖਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਅੱਜ ਵੀ ਇਹ ਗਲਤੀ ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ਨੂੰ ਮਜ਼ਾਕ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਸੱਚਾਈ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਆਓ ਹੁਣ ਸਮਝੀਏ ਕਿ ਇਹ 33 ਕੋਟੀ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤੇ ਕੌਣ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਹੈ। ਵੇਦਾਂ ਵਿੱਚ, ਇਨ੍ਹਾਂ 33 ਕੋਟੀ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਚਾਰ ਵਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਵੇਂਕਿ 8 ਵਸੂ, 11 ਰੁਦਰ, 12 ਆਦਿੱਤ ਅਤੇ 2 ਅਸ਼ਵਿਨੀ ਕੁਮਾਰ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤੇ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਹਿਲੂਆਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਨਾਲ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਸੁਖਮਈ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗੱਲ ਕਰੀਏ 8 ਵਸੂਆਂ ਦੀ, ਵਸੂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਿੱਚ "ਵਸੁ" ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਅਰਥ "ਸੰਪਤੀ" ਜਾਂ "ਚੰਗੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ" ਹੈ। ਇਹ 8 ਵਸੂ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਦੇ ਮੂਲ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਅਤੇ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ- ਧਰਾ (ਧਰਤੀ), ਜੋ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਥਿਰਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ- ਅਨਲ (ਅੱਗ), ਜੋ ਅੱਗ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ- ਅਨਿਲ (ਹਵਾ), ਜੋ ਹਵਾ ਅਤੇ ਵਾਯੂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ- ਅਪਾਸ (ਪਾਣੀ), ਜੋ ਜਲ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦਾ ਹੈ- ਪ੍ਰਤਿਊਸ਼ (ਉਸ਼ਾ ਜਾਂ ਸਵੇਰ), ਜੋ ਸਵੇਰ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ- ਪ੍ਰਭਾਸ (ਪ੍ਰਕਾਸ਼), ਜੋ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ- ਸੋਮ (ਚੰਦਰਮਾ), ਜੋ ਚੰਦ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਨ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ- ਅਤੇ ਧ੍ਰੁਵ (ਧ੍ਰੁਵ ਤਾਰਾ), ਜੋ ਧ੍ਰੁਵ ਤਾਰੇ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਿਰੰਤਰਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਇਹ ਵਸੂ ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ ਦੇ ਮੂਲ ਆਧਾਰ ਨੂੰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਨਾਲ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਨਾਲ ਸਦਭਾਵਨਾ ਬਣਦੀ ਹੈ।
ਅਗਲੇ 11 ਰੁਦਰ ਹਨ। ਰੁਦਰ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਿੱਚ "ਰੋਣਾ" ਜਾਂ "ਚੀਖਣਾ" ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਰੁਦਰ ਵਿਨਾਸ਼ ਅਤੇ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਂ- ਮਨਿਊ, ਮਨੂ, ਮਹਾਮਸ, ਮਹਾਨ, ਸ਼ਿਵ, ਰਿਤੁਧਵਜ, ਉਗ੍ਰਰੇਤਸ, ਭਵ, ਕਾਮ, ਵਾਮਦੇਵ ਅਤੇ ਧ੍ਰਿਤਵ੍ਰਤ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਰੁਦਰ ਜੀਵਨ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਹਿਲੂਆਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਨਿਊ ਗੁੱਸੇ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ, ਮਨੂ ਮਨ ਨੂੰ ਅਤੇ ਸ਼ਿਵ ਵਿਨਾਸ਼ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਰੁਦਰਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਡਰ ਅਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕਤਾ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਧਿਆਤਮਿਕ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਵਿਕਸਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਰੁਦਰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਅਵਤਾਰ ਵਜੋਂ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਹਾਂਮ੍ਰਿਤਿਊੰਜੈ ਮੰਤਰ ਵਰਗੇ ਮੰਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 12 ਆਦਿੱਤ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਆਦਿੱਤ ਅਦਿੱਤੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਹਨ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹਨ। ਇਹ ਸੂਰਜ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਾਸਾਂ ਜਾਂ ਰੁੱਤਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਂ- ਧਾਤਾ, ਮਿਤ੍ਰ, ਆਰਿਆਮਨ, ਸ਼ਕ੍ਰ (ਇੰਦਰ), ਵਰੁਣ, ਅੰਸ਼, ਭਗ, ਵਿਵਸਵਾਨ (ਸੂਰਜ), ਪੂਸ਼ਨ, ਸਵਿਤਾ, ਤ੍ਰਸ਼ਟਾ ਅਤੇ ਵਾਯੂ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, ਮਿਤ੍ਰ ਮਿੱਤਰਤਾ ਅਤੇ ਵਚਨਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਵਰੁਣ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰ ਨੂੰ, ਇੰਦਰ ਬੱਦਲਾਂ ਅਤੇ ਵਰਖਾ ਨੂੰ। ਆਦਿੱਤਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਊਰਜਾ, ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਸਫਲਤਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸੂਰਜ ਦੇ ਚੱਕਰ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਚੱਕਰ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।
ਅੰਤ ਵਿੱਚ, 2 ਅਸ਼ਵਿਨੀ ਕੁਮਾਰ ਹਨ, ਜੋ ਜੁੜਵਾਂ ਦੇਵਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਨਸਤਿਆ ਅਤੇ ਦਸ੍ਰਾ ਹਨ। ਇਹ ਔਸ਼ਧੀ ਅਤੇ ਚੰਗਿਆਈ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਸ਼ਵਿਨੀ ਨਕਸ਼ੱਤਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹਨ। ਅਸ਼ਵਿਨੀ ਕੁਮਾਰਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਨਾਲ ਰੋਗਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਵਧਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਵਤੇ ਤੇਜ਼ ਅਤੇ ਗਤੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹਨ ਅਤੇ ਵੇਦਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਸ਼ਵਾਂ (ਘੋੜਿਆਂ) ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਹ 33 ਕੋਟੀ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤੇ ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਅਹਿਮ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ ਦੇ ਹਰ ਪਹਿਲੂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਮ ਨਾਲ ਜੁੜਦਾ ਹੈ। ਵੇਦਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਦੇਵਤੇ ਇੱਕ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੂਪ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੂਜ ਕੇ ਅਸੀਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਲਈ, ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਅਨੇਕਾਂ ਦੇਵਤੇ ਹਨ, ਬਲਕਿ ਇੱਕ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਅਨੇਕ ਰੂਪ ਹਨ।
ਪਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਗਲਤ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ 33 ਕਰੋੜ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਅੱਜ ਵੀ ਗਲਤਫਹਿਮੀ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਘਟੀਆ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਅਧੂਰੇ ਗਿਆਨ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਨੂੰ ਵਿਵਾਦਿਤ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਧਰਮ ਨੂੰ ਮਜ਼ਾਕ ਦਾ ਪਾਤਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ। ਅੱਜ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਅਜਿਹੇ ਚੁਟਕਲੇ ਵੇਖ ਕੇ ਦੁੱਖ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਸੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹੁਣ ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਗਲਤੀ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਿਆ ਜਾਵੇ। ਸਕੂਲਾਂ, ਕਾਲਜਾਂ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸਭਾਵਾਂ ਵਿੱਚ 33 ਕੋਟੀ ਬਾਰੇ ਸਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ। ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਵੀ ਸਹੀ ਤੱਥ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ ਜਾਣ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਾ ਕੇਵਲ ਗਲਤਫਹਿਮੀ ਦੂਰ ਹੋਵੇਗੀ, ਬਲਕਿ ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਮਾਨਤਾ ਮਿਲੇਗੀ। ਆਖਿਰ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਆਸਥਾ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਆਸਥਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ਸਦਾ ਜੀਵੰਤ ਰਹੇਗਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਮਨੁੱਖਤਾ ਨੂੰ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੀਆਂ ਰਹਿਣਗੀਆਂ।

liberalthinker1621@gmail.com
ਸੰਦੀਪ ਕੁਮਾਰ-7009807121
ਐਮ.ਏ ਜਰਨਲਿਜ਼ਮ, ਐਮ.ਏ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ
ਰੂਪਨਗਰ

-
ਸੰਦੀਪ ਕੁਮਾਰ, ਐਮ.ਏ ਜਰਨਲਿਜ਼ਮ, ਐਮ.ਏ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ
liberalthinker1621@gmail.com
Disclaimer : The opinions expressed within this article are the personal opinions of the writer/author. The facts and opinions appearing in the article do not reflect the views of Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media. Babushahi.com or Tirchhi Nazar Media does not assume any responsibility or liability for the same.