Delhi 'ਚ GRAP-3 ਲਾਗੂ, ਜਾਣੋ ਕੀ-ਕੀ ਰਹਿਣਗੀਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ
ਬਾਬੂਸ਼ਾਹੀ ਬਿਊਰੋ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 11 ਨਵੰਬਰ, 2025 : ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਹਵਾ ਅੱਜ (ਮੰਗਲਵਾਰ) ਸਵੇਰੇ "ਬੇਹੱਦ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀ" ਹੋ ਗਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਰਾਜਧਾਨੀ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸਮੌਗ (smog) ਦੀ ਮੋਟੀ ਪਰਤ 'ਚ ਲਿਪਟ ਗਈ ਹੈ। ਇਸੇ ਦੇ ਚੱਲਦਿਆਂ ਹੁਣ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ (Central Government) ਨੇ ਦਿੱਲੀ-ਐਨਸੀਆਰ (Delhi-NCR) 'ਚ ਤੁਰੰਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾਲ GRAP-3 (ਗ੍ਰੇਡਿਡ ਰਿਸਪਾਂਸ ਐਕਸ਼ਨ ਪਲਾਨ- ਸਟੇਜ III) ਦੀਆਂ ਸਖ਼ਤ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਾਗੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ।
ਮੰਗਲਵਾਰ ਸਵੇਰੇ 9 ਵਜੇ ਤੱਕ, ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਔਸਤ ਏਅਰ ਕੁਆਲਿਟੀ ਇੰਡੈਕਸ (AQI) 425 ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜੋ "ਗੰਭੀਰ" (Severe) ਸ਼੍ਰੇਣੀ 'ਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸੋਮਵਾਰ ਦੇ AQI (362) ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਛਾਲ ਹੈ। ਹਵਾ ਗੁਣਵੱਤਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਮਿਸ਼ਨ (CAQM) ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਹਵਾ ਦੀ ਗਤੀ ਸ਼ਾਂਤ ਹੋਣ ਅਤੇ ਠੰਢੇ ਮੌਸਮ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕ (pollutants) ਸਤ੍ਹਾ ਦੇ ਕੋਲ ਹੀ ਜੰਮ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹਾਲਾਤ ਵਿਗੜ ਗਏ ਹਨ।
GRAP-3 ਲਾਗੂ: ਜਾਣੋ ਕੀ-ਕੀ ਹੋਇਆ 'ਬੈਨ' (Ban)
GRAP-3 ਤਹਿਤ, Delhi-NCR 'ਚ ਕਈ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ 'ਤੇ ਸਖ਼ਤ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ:
1. ਨਿਰਮਾਣ 'ਤੇ ਰੋਕ: ਸਾਰੀਆਂ ਗੈਰ-ਜ਼ਰੂਰੀ (non-essential) ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਢਾਹੁਣ (construction and demolition) ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ 'ਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੋਕ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।
2. ਮਾਈਨਿੰਗ 'ਤੇ ਰੋਕ: ਸਟੋਨ ਕਰੱਸ਼ਰ (stone crushers) ਅਤੇ ਮਾਈਨਿੰਗ (mining) ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
3. ਗੱਡੀਆਂ 'ਤੇ ਬੈਨ (Ban): ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਆਸਪਾਸ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ 'ਚ BS-III ਪੈਟਰੋਲ ਕਾਰਾਂ ਅਤੇ BS-IV ਡੀਜ਼ਲ ਚਾਰ ਪਹੀਆ ਵਾਹਨਾਂ (four-wheelers) ਦੀ ਵਰਤੋਂ 'ਤੇ ਵੀ ਪਾਬੰਦੀ ਹੈ। (ਕੇਵਲ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਦਿਵਿਆਂਗ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਛੋਟ ਮਿਲੇਗੀ)।
4. ਡੀਜ਼ਲ ਜਨਰੇਟਰ: ਡੀਜ਼ਲ ਜਨਰੇਟਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ 'ਤੇ ਵੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੈਨ (Ban) ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
5ਵੀਂ ਤੱਕ ਦੇ ਸਕੂਲ 'ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਮੋਡ' (Hybrid Mode) 'ਤੇ
CAQM ਨੇ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ 5ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਤੱਕ ਦੀਆਂ ਜਮਾਤਾਂ ਨੂੰ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਮੋਡ (Hybrid Mode) 'ਚ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਮਾਪੇ ਹੁਣ ਆਪਣੀ ਸਹੂਲਤ ਮੁਤਾਬਕ, ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਆਨਲਾਈਨ (online) ਜਾਂ ਆਫਲਾਈਨ (offline) ਕਲਾਸ ਦਾ ਵਿਕਲਪ ਚੁਣ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਤੇਜ਼
ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਸੜਕਾਂ ਦੀਆਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਨਾਲ ਸਫ਼ਾਈ (mechanical sweeping) ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਤੇਜ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। CAQM ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਮੌਸਮ ਨੇ ਸਾਥ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਅਗਲੇ 24 ਘੰਟਿਆਂ 'ਚ ਸਥਿਤੀ ਹੋਰ ਵੀ ਖਰਾਬ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਗਏ ਹਨ।