ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਹੋ 'Silent Depression' ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ? Mobile ਦੀ ਲਤ 'ਤੇ ਆਈ Report ਨੇ ਉਡਾਏ ਹੋਸ਼!
ਬਾਬੂਸ਼ਾਹੀ ਬਿਊਰੋ
ਇੰਦੌਰ/ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 21 ਨਵੰਬਰ, 2025 : ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੈਨਿਕ ਜਾਗਰਣ (Dainik Jagran) ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ, ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਲਤ ਤੋਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨ 500 ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ 'ਚ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਤੱਥ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ।
ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਇੰਦੌਰ ਦੇ MGM Medical College ਦੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇਸ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ 73 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਲੋਕ ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਅਤਿ ਨਿਰਭਰਤਾ ਯਾਨੀ 'Digital Dependency' ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹਨ ਅਤੇ ਜਾਣੇ-ਅਣਜਾਣੇ 'Silent Depression' ਵੱਲ ਵਧ ਰਹੇ ਹਨ।
7 ਘੰਟੇ ਸਕਰੀਨ ਟਾਈਮ, 80% ਵਿੱਚ ਡਿਪ੍ਰੈਸ਼ਨ
ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਅੱਜ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਔਸਤਨ ਸੱਤ ਘੰਟੇ ਮੋਬਾਈਲ ਸਕਰੀਨ 'ਤੇ ਬਿਤਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਤ ਕਾਰਨ 80 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਲਕਾ ਪਰ ਲਗਾਤਾਰ ਚੱਲਣ ਵਾਲਾ ਡਿਪ੍ਰੈਸ਼ਨ (depression) ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਉਹ ਮਾਨਸਿਕ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ।
'Nomophobia' ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ
ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਮੋਬਾਈਲ ਨਾ ਮਿਲਣ 'ਤੇ ਘਬਰਾਹਟ ਹੋਣਾ, ਜਿਸਨੂੰ 'Nomophobia' ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਇੱਕ ਆਮ ਲੱਛਣ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਨੀਂਦ ਵਿੱਚ ਕਮੀ, ਤਣਾਅ ਵਧਣਾ ਅਤੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਫੋਨ ਚੈੱਕ ਕਰਨ ਵਰਗੇ ਵਿਵਹਾਰਕ ਬਦਲਾਅ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ 'ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਅਸਰ
ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਲਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਬੁਰਾ ਅਸਰ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ 'ਤੇ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। 10 ਤੋਂ 14 ਸਾਲ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦਿਮਾਗੀ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਆਤਮ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੀ ਕਮੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਅਸਲ ਜੀਵਨ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਉਮਰ ਸਿੱਖਣ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਹੁਨਰ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਹੱਦੋਂ ਵੱਧ Screen Time ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਘਾਤਕ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕਿਵੇਂ ਬਚੀਏ ਇਸ ਲਤ ਤੋਂ? (ਉਪਾਅ)
ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਇਸ ਖ਼ਤਰੇ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਕੁਝ ਜ਼ਰੂਰੀ ਉਪਾਅ ਸੁਝਾਏ ਹਨ:
1. ਫੋਨ ਪਾਰਕਿੰਗ ਜ਼ੋਨ: ਘਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਥਾਂ ਬਣਾਓ ਜਿੱਥੇ ਸਾਰੇ ਮੈਂਬਰ ਆਪਣੇ ਫੋਨ ਰੱਖ ਦੇਣ।
2. ਸਮਾਂ ਸੀਮਾ: ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਮੋਬਾਈਲ ਵਰਤੋਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਤੈਅ ਕਰੋ ਅਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਐਪਸ ਨੂੰ ਦਿਨ ਵਿੱਚ 2-3 ਵਾਰ ਹੀ ਦੇਖੋ।
3. ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਬੰਦ ਰੱਖੋ: ਗੈਰ-ਜ਼ਰੂਰੀ ਐਪਸ ਦੇ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿਓ ਤਾਂ ਜੋ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਫੋਨ ਦੇਖਣ ਦੀ ਆਦਤ ਛੁੱਟੇ।
4. ਸੌਂਦੇ ਸਮੇਂ ਦੂਰੀ: ਰਾਤ ਨੂੰ ਸੌਂਦੇ ਸਮੇਂ ਮੋਬਾਈਲ ਨੂੰ ਬਿਸਤਰੇ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖੋ।
5. ਬਦਲਵੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ: ਖਾਲੀ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਬਜਾਏ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹੋ, ਸੰਗੀਤ ਸੁਣੋ ਜਾਂ ਸੈਰ 'ਤੇ ਜਾਓ।