Alert! ਸਿਰਫ਼ 1 'Hello' ਅਤੇ Bank Account ਖਾਲੀ! ਜਾਣੋ ਇਸ ਨਵੇਂ ਅਤੇ 'ਖਤਰਨਾਕ' Phone Call Scam ਬਾਰੇ
ਬਾਬੂਸ਼ਾਹੀ ਬਿਊਰੋ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 18 ਅਕਤੂਬਰ, 2025: ਡਿਜੀਟਲ ਪੇਮੈਂਟ ਦੇ ਇਸ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ UPI ਨੇ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਨੂੰ ਬੇਹੱਦ ਆਸਾਨ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਫਰਾਡ (fraud) ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਘੁਟਾਲਾ (scam) ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਅਣਜਾਣ ਫੋਨ ਕਾਲ ਚੁੱਕਣ ਨਾਲ ਹੀ ਤੁਹਾਡਾ ਬੈਂਕ ਖਾਤਾ ਖਾਲੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ (cybercriminals) ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਠੱਗਣ ਲਈ ਹਰ ਦਿਨ ਨਵੇਂ-ਨਵੇਂ ਤਰੀਕੇ ਅਪਣਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਵੀ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਭਾਰੀ ਪੈ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਇਹ ਫੋਨ ਕਾਲ ਘੁਟਾਲਾ?
ਸਾਈਬਰ ਠੱਗ ਹੁਣ ਬਹੁਤ ਚਲਾਕੀ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ।
1. ਅਣਜਾਣ ਨੰਬਰ ਤੋਂ ਕਾਲ: ਇਹ ਠੱਗੀ ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਅਣਜਾਣ ਨੰਬਰ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਫੋਨ ਕਾਲ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਨੰਬਰ ਅਕਸਰ ਤੁਹਾਡੇ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਏਰੀਆ ਕੋਡ (area code) ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਜਾਣਕਾਰ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ-ਜੁਲਦੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਧੋਖਾ ਖਾ ਜਾਓ।
2. ਫਰਜ਼ੀ ਆਫਰਾਂ ਦਾ ਲਾਲਚ: ਕਾਲ ਚੁੱਕਣ 'ਤੇ ਠੱਗ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਕ ਆਫਰ, ਲਾਟਰੀ ਜਿੱਤਣ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵੱਡੇ ਇਨਾਮ ਦਾ ਲਾਲਚ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
3. OTP ਜਾਂ ਬੈਂਕਿੰਗ ਵੇਰਵੇ ਮੰਗਣਾ: ਲਾਲਚ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹੋ, ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਵੈਰੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਬੈਂਕ ਵੇਰਵੇ, UPI ਪਿੰਨ ਜਾਂ OTP (One-Time Password) ਵਰਗੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੰਗਦੇ ਹਨ।
4. ਖਾਤਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਖਾਲੀ: ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਉਹ ਤੁਰੰਤ ਤੁਹਾਡੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚੋਂ ਪੈਸੇ ਕੱਢ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੇਬਲਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਕਾਲਾਂ ਤੋਂ ਰਹੋ ਸਾਵਧਾਨ
ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਫ਼ੋਨ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਅਣਜਾਣ ਨੰਬਰ ਤੋਂ ਕਾਲ ਆਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਸਕਰੀਨ 'ਤੇ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਲੇਬਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਇੱਕ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਬਿਲਕੁਲ ਨਾ ਚੁੱਕੋ:
1. No Caller ID (ਨੋ ਕਾਲਰ ਆਈਡੀ)
2. Scam Likely (ਸਕੈਮ ਲਾਈਕਲੀ)
3. Telemarketing (ਟੈਲੀਮਾਰਕੀਟਿੰਗ)
4. Unknown Caller (ਅਨਨੋਨ ਕਾਲਰ)
ਇਹ ਕਾਲਾਂ ਸ਼ੱਕੀ ਅਤੇ ਧੋਖਾਧੜੀ ਵਾਲੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਖੁਦ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਰੱਖੀਏ ਸੁਰੱਖਿਅਤ?
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਫਰਾਡ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਕੁਝ ਆਸਾਨ ਪਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਵਰਤਣੀਆਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ:
1. ਅਣਜਾਣ ਕਾਲਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰੋ: ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਣਜਾਣ ਨੰਬਰ ਤੋਂ ਆਈ ਕਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਚੋ। ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਤਰੀਕਾ ਹੈ।
2. ਸੈਟਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਕਰੋ ਇਹ ਬਦਲਾਅ: ਆਪਣੇ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਦੀਆਂ ਸੈਟਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ "Silence Unknown Callers" ਜਾਂ "Block Unknown Numbers" ਫੀਚਰ ਨੂੰ ਚਾਲੂ ਕਰ ਦਿਓ। ਇਸ ਨਾਲ ਅਣਜਾਣ ਨੰਬਰਾਂ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕਾਲਾਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਾਇਸਮੇਲ (voicemail) ਵਿੱਚ ਚਲੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ।
3. ਜਾਣਕਾਰੀ ਆਨਲਾਈਨ ਚੈੱਕ ਕਰੋ: ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਕਾਲ ਜ਼ਰੂਰੀ ਲੱਗੇ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਕਾਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸਨੂੰ ਗੂਗਲ 'ਤੇ ਸਰਚ ਕਰੋ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਆਨਲਾਈਨ ਰਿਵਿਊ ਸਾਈਟ 'ਤੇ ਚੈੱਕ ਕਰੋ ਕਿ ਕਿਤੇ ਉਹ ਨੰਬਰ ਕਿਸੇ ਫਰਾਡ ਲਿਸਟ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ।
4. ਕਦੇ ਵੀ OTP ਜਾਂ ਪਿੰਨ ਸਾਂਝਾ ਨਾ ਕਰੋ: ਯਾਦ ਰੱਖੋ, ਕੋਈ ਵੀ ਬੈਂਕ ਜਾਂ ਵੱਕਾਰੀ ਕੰਪਨੀ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਫ਼ੋਨ 'ਤੇ ਤੁਹਾਡਾ UPI ਪਿੰਨ, ਪਾਸਵਰਡ ਜਾਂ OTP ਨਹੀਂ ਮੰਗਦੀ ਹੈ।
5. ਤੁਰੰਤ ਬਲਾਕ ਕਰੋ: ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਨੰਬਰ ਸ਼ੱਕੀ ਲੱਗੇ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਬਲਾਕ ਕਰ ਦਿਓ।
ਵਧਦੇ ਡਿਜੀਟਲ ਫਰਾਡ ਦੇ ਇਸ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਹੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਬਚਾਅ ਹੈ। ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਸਾਵਧਾਨੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵੱਡੇ ਆਰਥਿਕ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਬਚਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।