Japan ਨੂੰ ਮਿਲੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ, ਜਾਣੋ Sanae Takaichi ਦਾ ਐਂਕਰ ਤੋਂ PM ਬਣਨ ਤੱਕ ਦਾ ਸਫ਼ਰ
ਬਾਬੂਸ਼ਾਹੀ ਬਿਊਰੋ
ਟੋਕੀਓ, 21 ਅਕਤੂਬਰ, 2025 : ਜਾਪਾਨ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਬਦਲਾਅ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੰਸਦ ਨੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਸਾਨੇ ਤਾਕਾਇਚੀ (Sanae Takaichi) ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ (First Female Prime Minister) ਚੁਣ ਲਿਆ ਹੈ। ਸੰਸਦ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਸਦਨ ਵਿੱਚ 465 ਸੀਟਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 237 ਵੋਟਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ, ਜੋ ਬਹੁਮਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਨ। ਤਾਕਾਇਚੀ ਜਲਦੀ ਹੀ ਜਾਪਾਨ ਦੇ 104ਵੇਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕਣਗੇ।
ਇਹ ਪਲ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਹੈ — ਜਿੱਥੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸਿਖਰਲੇ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਮਰਦਾਂ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
‘Iron Lady’ ਸਾਨੇ ਤਾਕਾਇਚੀ ਦਾ ਉਭਾਰ
64 ਸਾਲਾ ਸਾਨੇ ਤਾਕਾਇਚੀ ਲਿਬਰਲ ਡੈਮੋਕ੍ਰੇਟਿਕ ਪਾਰਟੀ (Liberal Democratic Party - LDP) ਦੀ ਮੁਖੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ‘ਆਇਰਨ ਲੇਡੀ (Iron Lady of Japan)’ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
1. ਤਾਕਾਇਚੀ 1993 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਆਪਣੇ ਗ੍ਰਹਿ ਨਗਰ ਨਾਰਾ (Nara) ਤੋਂ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਬਣੀ।
2. ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਵਿੱਚ ਆਰਥਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ (Economic Security Minister), ਅੰਦਰੂਨੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਮੰਤਰੀ (Minister of Internal Affairs) ਅਤੇ ਲੈਂਗਿਕ ਸਮਾਨਤਾ ਮੰਤਰੀ (Gender Equality Minister) ਵਰਗੇ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।
3. ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਿੰਜੋ ਆਬੇ (Shinzo Abe) ਦਾ ਕਰੀਬੀ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਵਾਰਸ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਕਸ ਇੱਕ ਅਤਿ-ਰੂੜ੍ਹੀਵਾਦੀ (Ultra-Conservative) ਆਗੂ ਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਰਵਾਇਤੀ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ, ਮਜ਼ਬੂਤ ਰੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਅਤੇ ਪਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ (Nuclear Energy) ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
Liberal Democratic Party ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਮੁਖੀ
ਤਾਕਾਇਚੀ LDP ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵੀ ਹੈ।
1. ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਉਹ ਸ਼ਿਗੇਰੂ ਇਸ਼ੀਬਾ (Shigeru Ishiba) ਦੀ ਥਾਂ ਲੈਣਗੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਚੋਣ ਹਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸਤੀਫਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
2. ਤਾਕਾਇਚੀ ਉਸ “ਸਿਆਸੀ ਪਰੰਪਰਾ” ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਵਾਲੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਹੁਣ ਤੱਕ ਸਿਰਫ਼ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਿਆਸੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਸਫ਼ਰ: ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਤੱਕ
ਸਾਨੇ ਤਾਕਾਇਚੀ ਦਾ ਜਨਮ 7 ਮਾਰਚ 1961 ਨੂੰ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਨਾਰਾ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਟੋਇਟਾ (Toyota) ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਮਾਂ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸੀ।
1. ਸਿੱਖਿਆ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੋਬੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (Kobe University) ਤੋਂ ਬਿਜ਼ਨਸ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਟੀਵੀ ਐਂਕਰ (TV Anchor) ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।
2. 1984 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਾਤਸੁਸ਼ੀਤਾ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਗਵਰਨਮੈਂਟ ਐਂਡ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ, ਜਿੱਥੋਂ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ।
3. ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਡੀਸੀ (Washington D.C.) ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਪੈਟ ਸ਼੍ਰੋਏਡਰ (Pat Schroeder) ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਵਜੋਂ ਤਜਰਬਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ।
4. 1989 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਯੂਐਸ ਕਾਂਗਰਸ (U.S. Congress) ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਏ ਤਜ਼ਰਬੇ 'ਤੇ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਲਿਖੀ।
1992 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਜ਼ਾਦ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵਜੋਂ ਚੋਣ ਲੜੀ। ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਹਾਰ ਗਈ, ਪਰ 1993 ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਜਿੱਤ ਦਰਜ ਕੀਤੀ। 1996 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ LDP ਜੁਆਇਨ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰ 10 ਵਾਰ ਸੰਸਦ ਲਈ ਚੁਣੀ ਗਈ।
ਸਿਆਸੀ ਵਿਚਾਰ: ਕੱਟੜ ਪਰ ਵਿਹਾਰਕ
ਤਾਕਾਇਚੀ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਪਛਾਣ ਇੱਕ ਕੱਟੜ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ (Hardline Nationalist) ਆਗੂ ਦੀ ਹੈ।
1. ਉਹ ਜਾਪਾਨ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਫੌਜ ਅਤੇ ਵਧੇ ਹੋਏ ਫੌਜੀ ਖਰਚ (Defence Budget) ਦੀ ਸਮਰਥਕ ਹੈ।
2. ਉਹ ਸਮਲਿੰਗੀ ਵਿਆਹ (Same-Sex Marriage), ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਦੇ ਵੱਖਰੇ ਉਪਨਾਮ (Separate Surnames) ਵਰਗੇ ਆਧੁਨਿਕ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦੀ ਹੈ।
3. ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ (Royal Family) ਵਿੱਚ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰ ਸਿਰਫ਼ ਮਰਦਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਉਹ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ, ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ (Women Empowerment) ਦੀ ਸਮਰਥਕ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਕਈ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ “ਲੇਡੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ (Lady Donald Trump)” ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਵਿਵਾਦ ਅਤੇ ਆਲੋਚਨਾਵਾਂ 2011 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸੋਸ਼ਲਿਸਟ ਜਾਪਾਨੀ ਵਰਕਰਜ਼ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੁਖੀ ਕਾਜੂਨਾਰੀ ਯਾਮਾਦਾ ਨਾਲ ਫੋਟੋ ਖਿਚਵਾਈ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਯਾਮਾਦਾ ਨੇ ਅਡੋਲਫ ਹਿਟਲਰ (Adolf Hitler) ਦੀ ਤਾਰੀਫ਼ ਕੀਤੀ, ਤਾਂ ਤਾਕਾਇਚੀ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਆਲੋਚਨਾ ਹੋਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਸਫਾਈ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਤਾਕਾਇਚੀ ਨੂੰ ਉਸ ਵੇਲੇ ਯਾਮਾਦਾ ਦੇ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਸੱਤਾ ਤੱਕ ਦਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਗਠਜੋੜ ਰਾਜਨੀਤੀ
2024 ਦੀਆਂ LDP ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਤਾਕਾਇਚੀ ਨੂੰ ਇਸ਼ੀਬਾ ਤੋਂ ਹਾਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਸਤੰਬਰ 2025 ਵਿੱਚ ਇਸ਼ੀਬਾ ਦੇ ਅਸਤੀਫੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੁਬਾਰਾ ਮੌਕਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਿੰਜਿਰੋ ਕੋਇਜ਼ੂਮੀ (Shinjiro Koizumi) ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਕਮਾਨ ਸੰਭਾਲੀ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਨਵੀਂ ਗਠਜੋੜ ਰਣਨੀਤੀ ਅਪਣਾਉਣੀ ਪਈ।
1. ਅਕਤੂਬਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗੀ ਕੋਮੀਤੋ ਪਾਰਟੀ (Komeito Party) ਨੇ LDP ਨਾਲੋਂ ਨਾਤਾ ਤੋੜ ਲਿਆ।
2. ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਕਾਇਚੀ ਨੇ ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਜਾਪਾਨ ਇਨੋਵੇਸ਼ਨ ਪਾਰਟੀ (Japan Innovation Party - JIP) ਨਾਲ ਗਠਜੋੜ ਕੀਤਾ।
3. ਇਹ ਗਠਜੋੜ ਭੋਜਨ ਟੈਕਸ (Food Tax) ਖਤਮ ਕਰਨ, ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਦਾਨ (Corporate Donations) 'ਤੇ ਰੋਕ ਲਗਾਉਣ ਅਤੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘਟਾਉਣ ਵਰਗੇ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਤਾਕਾਇਚੀ ਦਾ ਏਜੰਡਾ
ਨਵੀਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਤਾਕਾਇਚੀ ਨੇ ਜਾਪਾਨੀ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ — “ਮੇਰਾ ਟੀਚਾ ਜਾਪਾਨ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ (Economy) ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਣਾ, ਆਤਮਨਿਰਭਰ ਤਕਨੀਕੀ ਵਿਕਾਸ (Technological Self-Reliance) ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਸਰਕਾਰ ਖੜ੍ਹੀ ਕਰਨਾ ਹੈ।”
1. ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਚੀਨ (China) ਖਿਲਾਫ਼ ਸਖ਼ਤ ਰੁਖ ਰੱਖਣ, ਰੱਖਿਆ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ (Defence Capabilities) ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਸੰਵਿਧਾਨ (Constitution) ਵਿੱਚ ਸੋਧ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹੀ।
2. ਉਹ ਟੋਕੀਓ ਦੇ ਯਾਸੁਕੁਨੀ ਸ਼ਰਾਈਨ (Yasukuni Shrine) ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਯੁੱਧ ਮ੍ਰਿਤਕਾਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ — ਇਹ ਕਦਮ ਅਕਸਰ ਚੀਨ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਨੂੰ ਨਾਰਾਜ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਰੁਚੀਆਂ
ਸਾਨੇ ਤਾਕਾਇਚੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵੀ ਚਰਚਾ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾ ਹੈ।
1. ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 2004 ਵਿੱਚ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਤਾਕੂ ਯਾਮਾਮੋਤੋ (Taku Yamamoto) ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ, 2017 ਵਿੱਚ ਤਲਾਕ ਲਿਆ, ਅਤੇ 2021 ਵਿੱਚ ਮੁੜ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ।
2. ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਜੈਵਿਕ ਸੰਤਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਹੈ।
3. ਤਾਕਾਇਚੀ ਨੂੰ ਡਰੱਮ ਵਜਾਉਣ (Drumming), ਡਰਾਈਵਿੰਗ (Driving) ਅਤੇ ਸਕੂਬਾ ਡਾਈਵਿੰਗ (Scuba Diving) ਦਾ ਸ਼ੌਕ ਹੈ।
4. ਉਹ ਜਾਪਾਨੀ ਰੌਕ ਮਿਊਜ਼ਿਕ (Rock Music) ਅਤੇ ਬੇਸਬਾਲ ਟੀਮ ਹੰਸ਼ਿਨ ਟਾਈਗਰਜ਼ (Hanshin Tigers) ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਹੈ।