ਵਿਸ਼ਵ ਹੁਨਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਿੱਖਿਆ 

ਵਿਜੈ ਗਰਗ  

ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਸੰਸਾਰ ਇੱਕ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨੂੰ ਢਾਂਚਾ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਸਮਝਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਕੇਵਲ ਇਹ ਹੀ ਸਾਨੂੰ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਬਾਰੇ ਵਧ ਰਹੀ ਉਦਾਸੀ ਅਤੇ ਦਹਿਸ਼ਤ ਤੋਂ ਬਚਾਏਗਾ। ਵਿੱਤ ਦੇ ਖੇਤਰ ਦੀ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਜਿਉਂਦੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਵਿੱਤ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਕਿਤੇ ਤੋਂ ਕਮਾਈ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਵਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਵਿੱਤ ਜਾਂ ਕਮਾਈ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦਾ ਇਹ ਕਾਰੋਬਾਰਇਸ ਨੂੰ ਇਹ ਸਮਝਣ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਵਿੱਤ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਕਮਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਵਿੱਤ ਕਈ ਆਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਰੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਵਿੱਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਮ ਕਾਰਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਿਸੇ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਮੁਦਰਾ ਮੁੱਲ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਇਹ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਚਾਲੂ ਰੱਖਣ ਲਈ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕੰਮ ਦਾ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਹੈ। ਵਿੱਤ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਭਰਪਾਈ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਮੀਕਰਨ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿੱਤ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਤੋਂ ਪਰੇ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਖਰੀਦਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਾਧਨ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮੁਦਰਾ, ਇਸਦੇ ਸਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈਇਹ ਸਮਝਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਮੁਦਰਾ ਨੂੰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਮਾਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਡੀ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਕਾਲਜ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਇੱਕ ਬੁਝਾਰਤ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਜਾਂ ਰਸਮੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਹੀ ਸਮਝਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿੱਤੀ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਨਿਰੀਖਣ ਅਤੇ ਘਰ ਦੇ ਮਾਹੌਲ ਦੁਆਰਾ ਸਿੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਪਰਿਚਾਲਨ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਜਲਦੀ ਇਹ ਸਿੱਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੈਸਾ ਕਿਵੇਂ ਕਮਾਉਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਲਈ ਉਸ ਕੋਲ ਵਿੱਤ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।ਹਰੇਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਅਤੇ ਮੁਆਵਜ਼ੇ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਕਰਨ ਦੇ ਆਪਣੇ ਤਰੀਕੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਤਾਕਤਾਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਮਾਰਕੀਟ ਬਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਲਾ ਹੈ ਜੋ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ ਸਧਾਰਨ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਅਜ਼ਮਾਇਸ਼ ਅਤੇ ਗਲਤੀ ਦੁਆਰਾ ਸਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਵਿੱਤ ਨਾ ਸਿਰਫ ਦਿਲਚਸਪ ਹੈ, ਪਰ ਇਸਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਵੀ ਇਹ ਕਿਸੇ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਅਧਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਗੱਲਬਾਤ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਲਿਜਾਂਦੇ ਹੋਏ, ਇਹ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਕਿ ਵਿੱਤ ਦੇ ਕੁਝ ਬੁਨਿਆਦੀ ਹਿੱਸੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਮਾਈ, ਬੱਚਤ।, ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨਾ, ਠੋਸ ਸੰਪਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਕੁਝ। ਹਰ ਖੇਤਰ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਿੱਖਣ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਖੇਤਰ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ੀ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੀ ਹੋਂਦ ਦਾ. ਸਕੂਲ ਦੀਆਂ ਉੱਚ ਜਮਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿੱਤ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਕੁਝ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸੰਕਲਪਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿੱਤ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਜ਼ਰੂਰੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਵਿਹਾਰਕ ਦਿਸ਼ਾ ਦੇਣ ਅਤੇ ਫੀਲਡਵਰਕ ਰਾਹੀਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵਿੱਤ ਦੀ ਕੀਮਤ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਕੇਂਦਰੀ ਭੂਮਿਕਾ ਬਾਰੇ ਸਿਖਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਜਮਾਤਾਂ ਸੋਚਣ ਦੇ ਉਸ ਪੜਾਅ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂਇਸਦਾ ਸਿੱਧਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਵਿੱਤ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਗੱਲਾਂ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਨੀਂਹ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧ ਨੂੰ ਸਮਝੇ ਬਿਨਾਂ ਆਪਣੀ ਸਕੂਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸਥਿਤੀ ਹੋਰ ਵੀ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਕਾਲਜ ਜਾਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪੱਧਰ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕੋਈ ਵਿੱਤ ਦਾ ਕੋਈ ਖਾਸ ਕੋਰਸ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਵਿੱਤ ਬਾਰੇ ਜੋ ਕੁਝ ਸਿੱਖਿਆ ਹੈ, ਉਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਦੇ ਵੀ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਸਿੱਖ ਸਕਦਾ। ਇਹ ਇੱਕ ਨੁਕਸਾਨ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉੱਪਰ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਵਿੱਤ ਬਾਰੇ ਕੀ ਸਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਹ ਵਿੱਤ ਦੇ ਅਭਿਆਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ. ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਇਹ ਜਾਣਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਹੁਨਰਾਂ ਅਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਮੁੱਲ ਵਿੱਚ ਕੀ ਸਬੰਧ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੁਆਰਾ ਵਿੱਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁਸ਼ਕਲ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਫੀਲਡ ਵਰਕ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਫਿਰ ਵਿੱਤ ਦੇ ਆਖਰੀ ਖੇਤਰ ਹਨ ਜੋ ਵਿਹਾਰਕ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਨਹੀਂ ਸਿੱਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਜਿਹਾ ਵਿਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਕਲਾਸਰੂਮ ਵਿੱਚ ਲਿਆਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਇੱਕ ਆਮ ਸਿੱਖਿਆਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ, ਦੁਬਾਰਾ, ਅਜਿਹੇ ਪਾੜੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਸਿੱਖਣ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਜ਼ਮਾਇਸ਼ ਅਤੇ ਗਲਤੀ ਦੁਆਰਾ ਖੁਦ ਇਸਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਸਗੋਂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਵੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਪਤਾ ਨਾ ਹੋਵੇ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਸੇਵਾਵਾਂ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੇ ਮੁਆਵਜ਼ੇ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਅਤੇ ਇਹ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਅਕਸਰ ਪੈਸੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੈਸੇ, ਵਿੱਤ ਅਤੇ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਾਓਇਹ ਇੱਕ ਲਾਭਦਾਇਕ ਪਹੁੰਚ ਹੋਵੇਗੀ. ਅਜਿਹੀ ਪਹੁੰਚ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਕੂਲਾਂ ਬਲਕਿ ਕਾਲਜਾਂ ਦੇ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸਾਰਥਕ ਅਤੇ ਵਧੇਰੇ ਵਿਹਾਰਕ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗੀ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ, ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ, ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ, ਇਤਿਹਾਸ, ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ, ਭੂਗੋਲ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਖੌਤੀ ਮੁਹਾਰਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸਨੂੰ ਆਮ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਸਿੱਖਿਆ ਦੂਜਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਵਹਾਰ, ਸਵੈ ਪ੍ਰਬੰਧਨ, ਆਮਦਨ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ, ਖਰਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ, ਬੱਚਤ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਆਦਿ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਇਸ ਨੂੰ ਸਾਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਕਹੀਏ ਤਾਂ ਬਾਲਗ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਵਹਾਰਕ ਇਕਾਈ ਬਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਵਕਰ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਰੱਖਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਹ ਸਭ ਅਜ਼ਮਾਇਸ਼ ਅਤੇ ਗਲਤੀ ਦੁਆਰਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਢੰਗ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ; ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਦੂਜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ। ਰਸਮੀ ਇਨਪੁਟ ਦੁਆਰਾ ਅਸਲ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸਮਾਯੋਜਨ ਲਈ ਖਜ਼ਾਨੇ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਲੋੜ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ.