'ਸਜ਼ਾ-ਏ-ਮੌਤ' 'ਤੇ Sheikh Hasina ਦਾ 'ਪਹਿਲਾ ਬਿਆਨ'! ਪੜ੍ਹੋ ਕੀ ਕਿਹਾ
ਬਾਬੂਸ਼ਾਹੀ ਬਿਊਰੋ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ/ਢਾਕਾ, 17 ਨਵੰਬਰ, 2025 : ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ (Bangladesh) ਦੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਪਰਾਧ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨਲ (ICT) ਨੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ Sheikh Hasina ਨੂੰ "ਮਾਨਵਤਾ ਖਿਲਾਫ਼ ਅਪਰਾਧਾਂ" ਦੇ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਹੈ। ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਜੁਲਾਈ-ਅਗਸਤ 2024 'ਚ ਹੋਏ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਿਦਰੋਹ ਦੌਰਾਨ ਹੋਈ ਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਹੱਤਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸੁਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਹੁਣ ਇਸੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਦਾ ਪਹਿਲਾਂ ਬਿਆਨ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ। Hasina ਨੇ ਇਸ ਫੈਸਲੇ 'ਤੇ ਸਖ਼ਤ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਦਿੰਦਿਆਂ ਇਸਨੂੰ "ਪੱਖਪਾਤੀ, ਸਿਆਸਤ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਅਤੇ ਧੋਖਾਧੜੀ" ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
"ਇਹ ਗੈਰ-ਚੁਣੀ ਹੋਈ ਸਰਕਾਰ ਦਾ 'ਖੂਨੀ ਇਰਾਦਾ'"
Sheikh Hasina ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਇੱਕ "ਧਾਂਦਲੀ ਵਾਲੇ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨਲ" ਵੱਲੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਇੱਕ "ਗੈਰ-ਚੁਣੀ ਹੋਈ ਸਰਕਾਰ" ਨੇ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕੋਲ ਕੋਈ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਫਤਵਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, "ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਦੀ ਇਹ ਮੰਗ, ਅੰਤ੍ਰਿਮ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਮੌਜੂਦ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਤਾਕਤਾਂ ਦੇ ਬੇਰਹਿਮ ਅਤੇ ਖੂਨੀ ਇਰਾਦੇ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ (Bangladesh) ਦੀ ਆਖਰੀ ਚੁਣੀ ਹੋਈ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਰਸਤੇ ਤੋਂ ਹਟਾਉਣਾ ਅਤੇ Awami League ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਿਆਸੀ ਤਾਕਤ ਵਜੋਂ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ।"
"ਮੈਂ ਹੱਤਿਆ ਦਾ ਹੁਕਮ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ" - ਹਸੀਨਾ
Sheikh Hasina ਨੇ ICT 'ਚ ਆਪਣੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਲੱਗੇ ਸਾਰੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖਾਰਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, "ਮੈਂ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਜੁਲਾਈ ਅਤੇ ਅਗਸਤ 'ਚ ਹੋਈਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮੌਤਾਂ 'ਤੇ ਦੁੱਖ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੀ ਹਾਂ... ਪਰ ਨਾ ਤਾਂ ਮੈਂ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਹੋਰ ਸਿਆਸੀ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਕਤਲ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।"
ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਹ ਵੀ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਦਾਲਤ 'ਚ ਆਪਣਾ ਬਚਾਅ ਕਰਨ ਦਾ ਸਹੀ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੈਰ-ਹਾਜ਼ਰੀ 'ਚ ਆਪਣੀ ਪਸੰਦ ਦੇ ਵਕੀਲਾਂ ਨੂੰ ਰੱਖਣ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
'ICC' (ਹੇਗ) 'ਚ ਜਾਂਚ ਦੀ ਦਿੱਤੀ 'ਚੁਣੌਤੀ'
Hasina ਨੇ ਯੂਨੁਸ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਹੇਗ ਸਥਿਤ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਪਰਾਧਿਕ ਅਦਾਲਤ (ICC) ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਵੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, "ਅੰਤ੍ਰਿਮ ਸਰਕਾਰ ਇਸ ਚੁਣੌਤੀ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਜਾਣਦੀ ਹੈ ਕਿ ICC ਮੈਨੂੰ ਬਰੀ ਕਰ ਦੇਵੇਗੀ। ਉਹ ਇਸ ਲਈ ਵੀ ਡਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ICC ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਹਨਨ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਦੀ ਵੀ ਜਾਂਚ ਕਰੇਗੀ।"
'ਯੂਨੁਸ ਸਰਕਾਰ' 'ਤੇ 'ਗੰਭੀਰ' ਦੋਸ਼
Sheikh Hasina ਨੇ Dr Mohammad Yunus 'ਤੇ "ਗੈਰ-ਸੰਵਿਧਾਨਕ" ਢੰਗ ਨਾਲ ਅਤੇ "ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਤੱਤਾਂ" ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਸੱਤਾ 'ਚ ਆਉਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ Yunus ਦੇ ਰਾਜ 'ਚ, ਲੋਕ ਸੇਵਾਵਾਂ ਠੱਪ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਸੜਕਾਂ ਤੋਂ ਹੱਥ ਖਿੱਚ ਲਿਆ ਹੈ, ਹਿੰਦੂਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ-ਗਿਣਤੀਆਂ 'ਤੇ ਹਮਲੇ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ 'ਚ ਡੱਕਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ ਕਿ Yunus ਨੇ "ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ, ਕੱਟੜਪੰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਸਜ਼ਾਯਾਫ਼ਤਾ ਕਾਤਲਾਂ" ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਰਿਹਾਅ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਨੂੰ Awami League ਦੇ ਆਗੂਆਂ ਨਾਲ ਭਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
'5 ਦੋਸ਼ਾਂ' 'ਚ ਮਿਲੀ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ
ICT ਨੇ Hasina ਨੂੰ 'ਮਾਨਵਤਾ ਖਿਲਾਫ਼ ਅਪਰਾਧਾਂ' (crimes against humanity) ਦੇ ਸਾਰੇ ਪੰਜ ਦੋਸ਼ਾਂ (five charges) 'ਚ ਦੋਸ਼ੀ ਪਾਇਆ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਸ਼ਾਂ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:
1. Dhaka 'ਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕਤਲ (mass killings) ਕਰਵਾਉਣਾ।
2, ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਭੀੜ 'ਤੇ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ (helicopters) ਅਤੇ ਡਰੋਨਾਂ (drones) ਨਾਲ ਫਾਇਰਿੰਗ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦੇਣਾ।
3. ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਕਾਰਕੁਨ Abu Sayed ਦਾ ਕਤਲ।
4, Ashulia 'ਚ ਸਬੂਤ ਮਿਟਾਉਣ (destroy evidence) ਲਈ ਲਾਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਜਲਾਉਣਾ (incineration)।
5. Chankharpul 'ਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਤਲ।
ਸਾਬਕਾ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ ਮੁਖੀ ਵੀ 'ਦੋਸ਼ੀ'
ਇਸ ਮਾਮਲੇ 'ਚ Hasina ਨਾਲ ਦੋ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਦੋਸ਼ੀ (convicted) ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ:
1. ਸਾਬਕਾ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ Asaduzzaman Khan Kamal
2.ਸਾਬਕਾ ਪੁਲਿਸ ਮੁਖੀ Chowdhury Abdullah Al-Mamun
ਸਾਬਕਾ ਪੁਲਿਸ ਮੁਖੀ Mamun (ਜੋ ਹਿਰਾਸਤ 'ਚ ਹਨ) ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਦੋਸ਼ ਕਬੂਲ ਕੇ ਸਰਕਾਰੀ ਗਵਾਹ ਬਣ ਚੁੱਕੇ ਸਨ।